U-ETDS Ulaştırma Elektronik Denetim Sistemi: Turizm taşımacılığı uygulamaları ve sektörde yansımaları.

U-ETDS Ulaştırma Elektronik Denetim Sistemi: Turizm taşımacılığı uygulamaları ve sektörde yansımaları.

TOBB Karayolu Yolcu Taşımacılığı Sektör Meclisi ve Tüm Otobüsçüler Federasyonu organizasyonunda geçen hafta İstanbul’da U-ETDS (Ulaştırma Elektronik Denetim Sistemi) bilgilendirme semineri düzenlendi.

Sektörün ilgisi yok denecek kadar azdı. Toplantıya sektör meclisi üyelerinin dışında Turizm Taşımacıları Derneği üyeleri özellikle davet edilmişti. Anlayamadığım bir sebeple katılım düşüktü.

Gençlerin bu konuya daha ilgili olduklarını, katılımcıların çoğunluğunun gençlerden oluştuğunu gördüm. Şirket patronlarının, yönetim kurulu üyelerinin birçoğunun toplantıya katılmayışına açıkçası üzüldüm.

Toplantı sonrasında edindiğim intiba bana kafalardaki bazı sorulara cevap aramamız gerektiğini düşündürdü.

Sektörde İnsan yapısı ve felsefesi değişti mi? Bu türdeki teknolojik altyapı toplantılarına ilgi neden az?

İşletme sahipleri, üst düzey yöneticiler bu toplantıya neden katılmadılar?

Bizim neslimizin bu toplantıya ilgi göstermemesinin en temel sebeplerinden biri, U-ETDS uygulamalarını değerlendirip sektör menfaatine mi olur aleyhine mi olur değerlendirmesini yapabilecek yeterli bilgiye sahip olmayışımızdır. Oysa bu toplantının amacı kafalardaki sorulara cevap bulabilmek ve öğrenmekti.

Evet insan yapısı yavaş da olsa değişiyor. Ama maalesef bizim neslimiz bu konuda geride kaldı.

 

Eğitimli, teknolojiyi takip eden, elektronik uygulamaları, e ticareti, akıllı ulaşım ve pazarlama sistemlerini sektörde uygulanabilecek insan az da olsa mevcut. İhtiyaca binaen istihdamı da artıyor lakin yetersiz. Öncelikle bu yeni nesil işletmelerin yönetimine tam manasıyla geçmedi, karar verebilecek, uygulamaları hayata geçirebilecek güçte değiller.

Sektörün, geçmişten gelen alışkanlıklarını, iş yapma biçimlerini değiştiremiyorlar.

Özellikle turizm taşımacılığı sektöründe, bizim neslimizin direnci yüzünden değişim ve kurumsallaşma sağlanamıyor. Oysa dünya değişiyor, her türlü ticaret elektronik ortamda yapılıyor.

İletişim dünyasındaki teknolojik gelişmeler ve küreselleşme, gerek kent içi, gerek şehirlerarası geleneksel ulaşım modelimize değişiklikler getirdi. UBER, BLA BLA CAR vb iş modelleri ile tanıştık. Her ne kadar bu ithal yolcu taşıma sistemlerinin yasallığı tartışılsa da bu bir yeniliktir. Sektör olarak milli bir taşıma modeli geliştiremedik, ithal olarak ülkemize geldi.

Her sektörde olduğu gibi ulaşımda da rekabetin iyice kızıştığı dünyada işletmelerde uzmanlaşmaya ve yeni iş modelleri aramaya odaklandı. Teknolojik gelişmeler durmadı, durmuyor, durmayacak.

Turizm taşımacılığı sektöründe yeni iş yapma modelleri geliştirmek ve kurumsallık adına fazla bir mesafe alınamadını söylemiyorum ama yeterli olmadığının bilinmesi gerekiyor.

Bunun en önemli göstergesinin, sektörde tüm ihtiyaçlara cevap verebilecek bir turizm taşımacılık operasyon programının olmamasıdır. İşletme bazlı kullanılan basit taşımacılık programlarının mevcudiyetine rağmen tüm sektörün işleyiş yapısına uygun, her işletmenin ortak havuzdan faydalanacağı bir program yoktur. Bugün işini hâlâ Ece Ajandası’yla, Excel tablosuyla takip edenler var. Bu sektörün gerçeğidir. İşletmeler bu konuya malesef yeteri kadar ilgi göstermemiştir.

Bu konuların U.ETDS elektronik denetim sistemiyle ne alakası var diyebilirsiniz.

Sektörde bu anlayış ve çalışma biçimi yürürlükteyken sektörün bu sistemi kabul etmesi ve uygulamaya başlaması zor görünüyor.

Bakanlığımız ve genel müdürlüğümüz bu anlayışın kırılması ve sitemin sektöre faydaları noktasında bilgilendirme seminerlerine devam etmektedir. Tüm sektörün ihtiyaçlarına cevap verebilecek, işletmelerin ittifakla kullandığı test edilmiş bir operasyon programı olsa idi, U-ETDS sistemine sektörün bilgi akışını sağlaması ve adaptasyonu kolaydı. Sektörün tamamının kullanabileceği, U-ETDS sistemine entegre bir yazılım için hâlâ geç kalınmış değildir.

Bizim görevimiz de bu bilgilendirmede eksik kalan yönleri, gördüğümüz eksiklikleri, sektörün işleyiş biçimine uymayan yönlerini kamuoyuyla paylaşmaktır.

Toplantı öncesinde katılımcıların aralarında gerçekleşen özel sohbetlerde en çok sistemin yararı ile uygulamanın zorluğu ve belirsizliği konuşuldu. Çoğunluk sistemin sektöre fayda sağlayacağı düşüncesinde ancak bazı belirsizlikler ve endişeler de var.

Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü Karayolu Yolcu Taşımacılığı Daire Başkanı Sayın Kerim CİCİOĞLU’nun başkanlığında yapılan toplantıda, öne çıkan en önemli sorun, yolcu isim listeleri için istenen T.C. kimlik ya da pasaport numaralarının seyahat acenteleri tarafından taşımacıya gönderilmemesi, müşteriden de istendiği halde verilmemesi zorluğudur.

İkinci konu, tarifeli ve düzenli seferlerin dışında kalan carter operasyonlarında gelen turistlerin isim listelerinin taşımacıya iletilmemesi ve yolcuların araçlarda belirli bir liste olmadan taşınması nedeniyle yaşanacak sorunlar. Hava limanlarında uzun beklemelere, dolayısıyla zaman kaybına ve kargaşaya sebep olacağı görüşü mevcut.

Üçüncü konu, işletmelere U-ETDS sistemine e-devlet üzerinden bilgi girilmemesi durumunda verilecek ihtar ve cezaların yüksekliği. Bu konuda Bakanlık tarafından uygulamanın başlamasından sonra belli bir süre, özellikle 6 ay deneme süresince ceza puanı uygulanmaması görüşü dile getiriliyor.

Dördüncü konu, yapılan denetimlerde, grup ve turizm taşımalarında sözleşme, isim listesi ve faturanın seyahat süresince araçta bulundurulması zorunluluğu konusudur. Bu konuda elektronik ortamda bu belgelerin ibrazının kabul edilip edilmeyeceği sorusudur.

Beşinci konu, son dakikaya kadar turistlere tur satışı yapıldığı belirtilerek gemi turlarında limana yanaşan turist gemisinden çıkacak müşterinin isim listelerinin taşıma şirketine önceden bildirilmesinin zorluğu. Uygulamadaki taşımacının hareket saatinden 1 saat öncesinde bilgi verilmesi kuralı yerine, turun hareket saatinden 1-2 saat sonrasında bilgi verilmesine imkan verilmesi gerektiği dile getirildi.

Bir başka husus olarak UKOME’lerle ilgili sorundan bahsedildi.

Özellikle İstanbul UKOME’sinin karayolu taşıma kanunu ve ilgili mevzuatla çelişen kararlar aldığı dile getirildi. İstanbul turizm servis aracı izin belgesi alımında B2 ve D2 Yetki Belgesi istenmesi hususunda kararın kaldırıldığını, bu açığın kaçak ve korsan taşımalara yol açtığı anlatıldı.

UAB.Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğünün Grup ve Turizm taşımacılarının E Devlet portali üzerinden U-ETDS Sistemine bilgi girişi yapılabilmesi için oluşturduğu bilgi giriş bölümünün sektörün işleyiş biçimi ve modeline uygun olmadığı belirtilerek. Bu bölümün sektörün de görüşü alınarak geliştirilmesi gerektiği ifade edildi. Bu konuyla ilgili Turizm Taşımacıları Derneği tarafından yapılan bir taslak örnek çalışmanın dikkate alınması istendi.

Sonuç olarak U-ETDS sisteminin sektörün lehine bir uygulama olduğu ancak sürenin azlığı ve işletmelerin bu konuda hazırlıksız olduğu ortaya çıktı.

U-ETDS Ulaştırma Elektronik Denetim Sistemi’nin turizm taşımacılığı sektörüne yararları.

• Kaçak ve korsan taşımaları önleyecek olması
• Sözleşmeli çalışan araçların kendi nam ve hesaplarına taşıma yapmasının önüne geçmesi.

• Sektörü düzen ve disiplin altına alınması.
• Haksız rekabeti önlemesi.
• Denetimlerin elektronik ortama taşınması dolayısıyla kolaylaşması,
• Araçta bulundurulması gereken, sözleşme, fatura ve isim listesi gibi evrakların elektronik ortamda beyan edilmesi kolaylığı.
• Yetki belgeli işletmeler tarafından sözleşmeli taşıtlara verilen taşıt kartı sayesinde yapılan kaçak taşımaların önüne geçmesi.
• Sözleşmeli taşıt ve kiralama şeklini sektör işleyişine biçimine uygun hale getirmesi.
• Grup ve turizm taşımacılığında taşınan yerli, yabancı yolcu sayılarıyla ilgili istatistiki sonuçların elde edilebilmesi.
• UDHB tarafından elde edilen bilgi üzerinden yapılabilecek veri analizleri sonucunda sektörle ilgili gelecek planlanlarını sağlam bir temele oturtabilecek bilgi akışını sağlaması.
• İç güvenlikle ilgili faydalar.
• Şoför ve personelle ilgili bilgilerin kayıt altına alınması.
• İş güvenliği ve şoförlerin çalışma saatleriyle ilgili sosyal güvenlik açığını kapatacak olması.

Şimdi tartışılması gereken yeni uygulamanın sektörün lehine mi aleyhine mi olacağıdır.

Bursa bölge toplantısında olduğu gibi, benim ve sektörün büyük çoğunluğunun toplantıda yapılan irade beyanından anladığım olumlu olacağı yönündedir.

“Sektör buna hazır değil”, “Ben küçük işletmeyim”, “Bu işlerden anlamam”, “Bu bilgiyi nasıl göndereceğim” diyenler var. U-ETDS sistemine bilgi aktarılması çok zor bir şey değil.

e-devlet sistemi üzerinden işletmesiyle ilgili her işlemi yapan kişiler bunu yapabilir. İşletmenize alacağınız bir şifre ile e-devlet üzerinden yapılan grup ve turizm taşımacıları için hazırlanmış bilgi girişinden sorulara eksiksiz ve doğru cevap vermeniz yeterli olacak.

Gönderilen bilgiler Ulaştırma Bakanlığı bilgi işlem dairesi arasında veritabanına gönderilecek. Operasyon programı kullanan işletmeler sisteme erişim sağlayarak bilgi gönderebilecek. Şayet bir yazılım kullanıyorsanız, operasyon programını aldığınız yazılım firması bağlantıyı kurabilecektir. İstenen bilgilerin birçoğu, hatta tamamı operasyon programlarında var. Bir güncellemeyle çözüm üretilebilir.

Seyahat acentelerinin yolcuların T.C. kimlik ve pasaport numaralarının bildirilmesi hususunda işbirliğine yanaşmaması endişesi mevcut. Burada Bakanlığımız bu yükümlülüğü Kültür ve Turizm Bakanlığı’na, TÜRSAB’a ve seyahat acentelerine bildirmesi ve tüm turizm sektörünün bundan haberdar edilmesi şarttır. Seyhahat Acenteleri de aynı derece sorumlu tutulmalıdır.

Carter operasyonlarında gelen yolcuların isim listesi ve gelen yolcuların hangi otobüse bineceğinin bilinmemesi hususunda zaman kaybı ve kargaşaya sebep olacağı düşüncesine katılmıyorum. Seyahat acentesi gelen tüm yolcuların isim listesine sahiptir. Pasaport numaralarına da isterse elde edebilir ve taşıma şirketine verebilir. Carter operasyonlarında otobüsler turistlerin gideceği otellere göre ayrılır ve bu önceden bellidir. Seyahat acentesi bu bilgiyi transfer elemanına verebiliyorsa taşıma şirketine de verebilir.

Yolcuların otobüste numaralandırılmış koltuklara oturması şartı özellikle carter operasyonlarında ve turlarda sorun teşkil edebilir. Uzun süreli turlarda araç içindeki oturma düzeninde sürekli değişiklik olabilir. Bu genel bir uygulamadır, tur rehberi tarafından organize edilir. Turlarda koltuk numarası konusunda esnek davranılması gerektiğini düşünüyorum.

Gemi turlarında iş gemi acentesine ve seyahat acentesine düşüyor. Gemilerde şehir turları paket olarak organize edilmekte ve pazarlanmaktadır.

Paket turlarda isim listeleri bellidir, kişi sayısına göre araç talep edilmektedir. Bu tür taşımalarda sorun çıkmaz, önceden bildirilebilir. İsteğe bağlı turlarda gemi limana yanaştığı ana kadar satış yapıldığından 1 saat önceden bilgi verme zorunluluğu sorun çıkarabilir. Burada çözüm önerimiz esneklik sağlanmasıdır.

U-ETDS sisteminde örnek gösterilen, e-devlet kapısı üzerinden bilgi girişiyle ilgili sunumda gördüğümüz şekliyle bilgilerin eksiklik olduğu ve sektörün işleyiş biçimine uymadığı fikrine katılıyorum.

Bu konuda yaptığım çalışmayı yetkililere sundum. Girişlerin yeniden düzenlenmesi,

üç ayrı şablonda transfer, tur ve İsim listesi şeklinde bilgi girişinin sağlanması gerektiği düşüncesindeyim.

UKOME’ler toplantının ana gündemi olmasa da  gündeme getirilmesinde fayda olduğu düşüncesindeyim. En azından bu konudaki özellikle istanbul’da yaşanan sıkıntıların kamuoyuna aktarılması önemli.

Sonuç olarak turizm taşımacılarının iki temel sorunu var: Seyahata acentelerinden yolcu isim listelerinin ve pasaport numaralarının alınması, genel ifadeyle bilgi alma eksikliği. Bu yasal zorunluluk haline getirilirse sorun çözülür.

İkinci konu ise e-devlet üzerinden taşımayla ilgili istenen bilgilerin doğru şekilde gönderilmesi.

Endişesini yersiz görüyorum kısa sürede bu işe intibak sağlayacağımızı düşünüyorum. Bilgilerin gönderilmemesi, eksik ve yanlış gönderilmesi durumundaki ihtar ve cezaların ağırlığı konusunda bakanlığımız uygulamanın başladığı andan itibaren hatalı ve eksik girişlere uyarı gönderebilir. Uyum süresince ihtar ve ceza uygulayacağını düşünmeyelim. Uyum süresince işletmelere belli bir süre verileceği düşüncesindeyim. Yeter ki biz işimizi doğru biçimde, kanun ve yönetmeliklere uygun yapalım.
Saygılarımla.

Nusret ERTÜRK