Sektörümüz yeni bir ulaşım modeliyle nasıl rekabet edecek? “Bla Bla Car” nedir.

Ülkemizde akaryakıt fiyatlarının yüksekliği sebebiyle, Âlâyla, Valayla  davet ettiğimiz yurtdışında uzun yıllardan beri faaliyet gösteren yeni bir ulaşım modeli 2 yıl önce ülkemize geldi ve her gün iş hacmini arttırıyor.
Karayolu yolcu taşımacılarına ciddi bir rakip oldu sessiz ve derinden ilerliyor ve bizden sürekli yolcu çalıyor. Yeni rakibimiz  Dünyanın en büyük şehirlerarası yolculuk paylaşım ağı “Bla Bla Car “dır.

İnternet sitesinden öğrendiğimize göre; République, 75011 Paris, Fransa adresinde bulunan ve ticari unvanı Comuto SA olan (Fransa'da RCS Paris 491904546 şirket numarasıyla kayıtlı ve 106,752.20 € sermayeli bir şirket) BlaBlaCar (“BlaBlaCar”)  tarafından sunulan tüm hizmetlerin ve sitenin sahibi görünüyor.   BlaBlaCar, www.blablacar.com.tr İnternet sitesinin sahibi ve işletmecisidir. Ayrıca Blablacar mobil uygulamalar ve mobil İnternet sitelerini işletmektedir. Bu İnternet siteleri ve ilgili mobil uyumlu uygulamalar ve mobil uyumlu İnternet siteleri birlikte "Site" olarak anılmaktadır.

Muhatabınız Fransa’da bir şirket üyelik sözleşmesini kabul ettiğiniz zaman bun u kabul etmiş oluyorsunuz. Türkiye Cumhuriyeti Hukukuna göre hiçbir şey bu şirketi bağlamıyor.

Site ve Hizmetler sadece Sürücüler ve Yolcuların hususi sıfatla hareket ederek araç paylaşmaları için bir Hizmet sunulmasıyla sınırlı olduğu belirtilmektedir.
Hizmetler, araç paylaşımını kar amacıyla teklif etmek veya kabul etmek için veya başka bir ticari veya profesyonel amaçla kullanılamaz olduğu belirtilmekte.

En önemli husus ise paranın BlaBlaCar, Üyelerin bir araç paylaşımı organizasyonu yapması için birbiriyle iletişim kurmasına izin veren ücretsiz bir hizmet olduğudur.

            Bla Bla Car, trafikteki fazla araç sayısını azaltmak ve aynı yönde uzun mesafe yolculuk yapacak sürücü ve yolcuları bir araya getirmek üzerine kurulu bir ulaşım paylaşım ağı. 13 ülkede toplam 10 milyon üyesiyle dünyanın en büyük şehirlerarası yolculuk paylaşım ağı olan Bla Bla Car, Global seyahat portalleriyle de işbirliği yapıyor.
Sistemin sahibi ve yöneticisi olarak araç sahibiyle seyahat edeni buluşturarak bu sistem üzerinden komisyon alıyor.
Yani bizim ülkemizde kurduğu sistemle bizim sırtımızdan açıkça para kazanıyor.

Sistem nasıl işliyor.

https://www.blablacar.com.tr/ sitesine girmek ve seyahat güzergâhını, tarihini seçmek yeterli sistem size birçok saat ve fiyat seçeneği sunuyor. Sistemin temel amacı, aynı güzergâhta yolculuk edecek yolcu ve sürücüler, Bla Bla Car’ın güvenilir olduğunu ilan ettiği topluluğunda karşılarına çıkan profilleri inceleyerek birlikte seyahat edeceği kişileri önceden tanıma imkânı buluyor. Birbirlerinin fotoğraf ve kısa biyografilerini, haklarında daha önceki yolculuklarından bırakılmış yorum ve puanlamaları, sürücü yeteneklerini değerlendirip yolculuk yapacakları kişileri seçiyor. Bla Bla Car’da aynı yöne gidecek kişiler sadece ulaşım masraflarını en aza indirmekle kalmıyor, aynı zamanda yeni insanlarla tanışarak sosyalleşme fırsatı da yakalıyorlar. ‘Bayanlara özel’ bir yolculuk yapmayı tercih edenler, hem sürücü hem de yolcuların sadece bayan olduğu bir yolculuk da planlayabiliyor.

Tercihinizi ve sürücüyle yaptığınız görüşme sonucunda kararlaştırılan buluşma yerine zamanında bulunmanız şart. Önceden ilan edilen ve anlaştığınız masraf katkı payı olarak adlandırılan ücreti Türkiye’de şimdilik sürücüye ödüyorsunuz. Bla Bla Car ın parayla, kredi kartıyla işi yok.
Araç sahibine de bu hizmetin karılığı bir bedel almıyor.  Dolayısıyla Türkiye’deki operasyondan para kazanmıyor ticari faaliyeti yok görünüyor.

 

Yurt dışı uygulamalarına baktığımızda her gittiği ülkede başlangıçta aynı taktiği uyguluyor.
Önce yemliyor alıştırıyor belli bir üye ve kullanıcı sayısına ulaştığında ise site üzerinden ödeme istiyor ödeme yapılmazsa sürücünün iletişim bilgilerini vermiyor.
Çok yakın bir gelecekte yeterli kullanım alışkanlığı ve üye sayısına ulaşıldığında Türkiye de bu bekleniyor. Nihai hedef budur.

İnternette yaptığım araştırmada ülkemizi yolcu taşımacılığı yönünden çok iyi inceledikleri anlaşılıyor;

Nüfusun %40’ına denk gelen 34 milyon aktif Facebook kullanıcısıyla sürekli bağlantıda olan Türkiye, dünyada benzin fiyatlarının en yüksek olduğu ülkeler arasında ve ülkedeki pek çok önemli şehir merkezinin arasında uzun mesafeler var. Bla Bla Car’ın ücretsiz mobil uygulamaları, akıllı telefon kullanımının her geçen gün arttığı ülkemizde, kişilerin son dakikada bile olsa çok uygun fiyatlara yolculuk edebilmeleri için bir alternatif oluşturacak; aynı zamanda sürücülerin de yol masraflarını paylaşarak karşılamalarını sağlayacak. Yolculuk paylaşımı, yolculuğu daha ucuz ve verimli hale getirmekle kalmayacak, aynı zamanda kullanıcılara seyahatlerinde tasarruf etme fırsatı sunacak. Bla Bla Car, üyelerinin, uzakta yaşayan aile ve arkadaşlarını da daha sık görmelerine imkân verecek.

Bla Bla Car kurucusu CEO’su Frédéric Mazzella: “Türkiye, Bla Bla Car’ın hızla yayılan global yolculuk ağı için çok önemli bir ülke. Türkiye’ye girişimiz, uygun fiyatlı, şehirlerarası yolculuğa ihtiyacı olan her ülkeye yayılma hedefimize bizi bir adım daha yaklaştırdı.
Girdiğimiz pazarlarda büyük ilgiyle karşılaşıyor ve şaşırtıcı derecede hızlı bir şekilde pazara uyum sağladığımızı görüyoruz; bu da yolculuk paylaşımının dünyanın her yerindeki insanlar için büyük bir ihtiyaç olduğunu gösteriyor. Masrafları ortaklaşa paylaşmak finansal anlamda hem çok mantıklı hem de trafiği azaltmak ve araç sahipliği düşünüldüğünde toplum için de çok pozitif. Şehirlerarasında yolculuk yapma ve araçlarımızı kullanma biçimlerimiz artık sonsuza dek değişiyor!” dedi.

            Dünyada,  insanların özellikle sosyal medya kullanıcılarının, ulaşım anlayışını değiştiren,
yolculuk paylaşım modeli olan bu sistem cep telefonları mobil uygulamaları sayesinde sürekli iş geliştirme ve pazarlama modellerini abonelerine ve seyahat etmek isteyen kişilere sunuyorlar.
18.Mart itibariyle fiyatlara bakın: İstanbul-Ankara arası ulaşım kişi başı yaklaşık 32 ile 35 TL,  İstanbul-Eskişehir 24 TL, İstanbul-Çeşme 50-55 TL, Ankara-Adana 38 TL, Samsun-Trabzon 26 TL’ye olarak ilan ediliyor ve zaman, zaman bu fiyatların da altına iniyor.

Sosyal medya açısından bakılacak olursa, örneğin Türkiye Facebook'ta, Avrupa'da ikinci sırada. Bugün Facebook ta 35 milyona yakın kullanıcı var. Mesela Almanya'ya pazarlayacağınız bir ürün için istediğiniz yaş ve meslek aralıklarına göre belirleyerek o kitleye ulaşabiliyorsunuz. Travel Mobil'i kullanmak pazarlık alanında ucuzluk getiriyor. Facebook ve Twitter'da haberlerin yayılması artık daha hızlı. Web sayesinde insanlar birbirlerine kendi mekanlarını tavsiye edip onları yönlendirebiliyor.
Facebook'ta her 10 kişiden 9'u arkadaşlarının yorumuna güveniyor. Sosyal medya ve mobil Kullanımın birleşmesi seyahat sektörünün işini daha da kolaylaştırıyor.
Ülkemizde Bla Bla Car müşterilerinin %90 ü sosyal medya Facebook ve Twitter kullanıcısı,
sürekli sosyal ağlar ve seyahat edenlerin tavsiyeleriyle yaygınlaşıyor.

Ülkemize geldiği günden bu güne kadar sürekli kendini geliştiren ve pazar kazanan bu platformların, Karayolu yolcu taşımacılığı sektörüne özellikle şehirlerarası tarifeli ve düzenli sefer yapan işletmelere zarar verdiği ve önümüzdeki dönemde bilinirliğin ve kullanımım artmasıyla daha fazla zarar göreceğimiz açıktır.
Dünyada Avrupa’da bu sistemin kullanılıyor olması bizde de kullanılabileceği anlamına gelmez. Ayrıca bu sistemle ilgili birçok Avrupa ülkesinde yolcu taşımacıları tarafından tepki var. Hiçbir izin almadan Yasa ve yönetmeliklere uymadan vergi ödemeden ülkemizde web sitesi üzerinden para kazanacaksınız. Konunun ilk günden beri takipçisiyiz.
İTO ,23 No Seyahat Hizmetleri meslek komitesinde Karayolu taşımacılığı meslek ihtisas komitelerinde gündeme geldi TOBB Türkiye Karayolu Yolcu Taşımacılığı Meclisi gündemine alındı ve konuşuldu konunun muhatabı bakanlık ve kurumlara iletilmesi kararlaştırıldı.
Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğü, otomobil ile yapılan yolcu taşımalarının, şoförlü Lüks otomobil kiralama ve Limousine hizmetlerinin düzenlenmesiyle ilgi taleplerimizin gündeme getirildiği birçok toplantıda bu konu gündeme geldi bakalım inceleyelim, denildi bu güne kadar bir gelişme olmadı.

Bu gün gelinen noktada bir izin verildi de bizim bilgimiz mi yok!
Efendim Türkiye’de bir şirket kurmuşlar, hani nerede girin internet sitesine bulun unvanı iletişim bilgilerini ben baktım e posta adresi bile yok sadece iletişim kutusu derdin neyse yaz. Cevap verelim başka türlü ulaşmak mümkün değil.
Adamları tebrik etmek lazım şirket yok, Adres yok, tel ve iletişim yok, Hizmetin karşılığı bugün olmasa da yarın fatura yok ve olmayacak, aldığı komisyonun ve hizmet bedelinin-  faturası yok. Bankalar da bu işe ortak olacak kredi kartı üzerinden para transferi yapılacak, para trafiği nasıl yönetilecek bunların tüm planlamaları yapılmış ve diğer ülkelerde olduğu gibi, ülkemizde de uygulanacaktır. Şimdi para almıyor o nedenle bir şey yapamayız diyenlere tedbiri bu günden almaz isek işleri ve parayı alıp gidecekler biz seyredeceğiz haberiniz olsun.

Böyle bir izin hangi kurum ve bakanlık tarafından izin verildiyse bilmek hakkımız.
Böyle bir sitem ve platform izni tür türk girişimcilere neden verilmiyor. Ticari taksilerin, dışında otomobil ile yapılan taşımalar ülkede kangren hale geldi.
A1 Belgeleri işlevini yitirdi, faaliyet alanını kaybetti işlemez hale geldi.
 

Sonuç dünya çapında örgütlenmiş işletmeler seyahat portalleri uçak bileti satış siteleri otel rezervasyon siteleri hiçbir engellemeyle karşılaşmadan ülkemizde cirit atıyor. Uygulamalar bizim yasa ve yönetmeliklerimize göre suç kimse hiçbir önlem tedbir almıyor.  Bizim sektörümüz bu taşıma şeklini kaçak ve korsan taşıma olarak değerlendiriliyor. Buna rağmen hiç bir yaptırım yok, yasaklama yok, sistem ahtapotun kolları gibi ülkeyi sarıyor sürekli büyüyor ve güçleniyor.
Hatta İstanbul’da kaçak ve korsan taksi denetimlerinde yakalanan ve yolcusu indirilen bir gazeteci ve avenesi kampanya düzenliyor. Efendim nasıl yasak olurmuş, nasıl kacak ve korsan olarak değerlendirilirmiş. Dünyada bu uygulamalar varmış bizde neden olmasınmış. Hatta Anayasal temel hak ve özgürlüklerdenmiş Seyahat özgürlüğü.
Sanki biz bilmiyoruz seyahat özgürlüğünü sadece bu beyler biliyor.
O zaman Anayasanın temel hak ve özgürlüklerine ters diye bu kadar yasal düzenleme ve mevzuatı kaldıralım her kişi istediği gibi yolcu taşımacılığı yapsın, devlete millete karşı sorumluluğu olmasın. Bir seyahatte kaza ve istismar ve yolcu mağduriyeti olduğunda o zaman görürüm ben sizi. İlk siz bu taşıma modelinin yasadışı olduğunu yazar ve çizersiniz.

Hiç kimse gelişimin ve dönüşümün önünde duramaz.
İnsan odaklı yeni teknolojilerin yeni ulaşım sistemlerinin ve modellerinin karşısında olmamız beklenemez. Olsanız da yenilirsiniz.
Bizim bu faaliyetlerin yasal çerçevede yapılması ve mutlaka bu alanların acilen düzenlenmesidir. Kim yasa ve yönetmelik şartlarını yerine getirirse bu taşıma faaliyetini ülkemizde yapabilmesidir.
Türk şirketlerine yasak Yurt dışında kurulmuş hiçbir sorumluluğu olmayan küresel şirketlere serbest, bu durum bizi sektörümüzü rahatsız ediyor. Biz yapınca korsan Global şirket yapınca o suç değil çünkü para alışverişi yok, alan veren memnun.
 

Bla Bla Car işletmesi veya bunun gibi platformlar üzerinden Otomobil ile yapılan taşımacılığın 4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanunu, 2918 Sayılı Trafik Kanunu ve ilgili mevzuat açısından suç teşkil eden hususlar.
 

4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanunu          

Yetki belgesi alma zorunluluğu ve taşıma hizmeti

          Madde 5 – Taşımacılık, acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapılabilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alınması zorunludur.

 

Taşımacının sorumluluğu

          Madde 6 – Yolcu ve eşya taşımaları, kanunlara ve taşımacı ile yolcu ve gönderen arasındaki sözleşmelere uygun olarak yapılır. Yolcu taşımaları biletsiz veya taşıma sözleşmesiz, eşya taşımaları taşıma senetsiz yapılamaz.

Acente, taşıma işleri komisyonculuğu, nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapanların sorumluluğu

            Madde 9 – Acenteler ve taşıma işleri komisyoncuları bu sıfatla yapmış oldukları faaliyet ve işlemlerden taşımacı ile müştereken ve müteselsilen sorumludur…

Taşıma yasağı

          Madde 10 – Acentelik ve taşıma işleri komisyonculuğu yetki belgesine sahip olanlar taşımacı yetki belgesi almadan kendi nam ve hesaplarına taşıma yapamaz ve yaptıramazlar.

          Taşıma işleri komisyoncularının, kendi namlarına eşya taşıtabilmeleri için bu taşımaları bir müvekkil hesabına yapmaları zorunludur.

          Yolcu taşımacılığında komisyonculuk yapılamaz.

 

Sorumluluk

          Madde 17 – Şehirlerarası ve uluslararası yolcu taşımacıları; duraklamalar dahil olmak üzere yolcunun kalkış noktasından, varış noktasına kadar geçecek süre içinde meydana gelecek bir kaza nedeniyle yolcunun ölümü, yaralanması ya da eşyasının zarara uğramasından dolayı sorumludur.

Karayolu Taşıma Yönetmeliği(11.06.2009 tarih ve 27255 sayılı Resmi Gazete (KTY Asıl)
MADDE 8- (1)  Karayolu taşımacılık faaliyetlerinin ikili ve çok taraflı uluslararası anlaşma ve sözleşmelere, Kanuna, bu Yönetmeliğe ve ilgili diğer mevzuata uygun olarak gerçekleştirilmesi esastır. Buna göre:

a) Yapılacak faaliyetin kapsamına uygun bir yetki belgesi alınmadan, muhtevası bu Yönetmelikte belirtilen herhangi bir faaliyette bulunulamaz.

d) Yolcu taşımacılığında komisyonculuk yapılamaz.

 

2918 Sayılı Karayolu Trafik Kanunu

Ek Madde 2 – (Ek: 17/10/1996 – 4199/43 md. Değişik: 21/5/1997 – 4262/4 md.)

          Araçlarını motorlu araç tescil ve trafik belgesinde gösterilen maksadın dışında kullananlar ile sürülmesine izin veren araç sahipleri 14 400 000 lira para cezası ile cezalandırırlar.

          Ayrıca, araç onbeş gün süre ile trafikten men edilir.
 

(Ek fıkra: 31/5/2012-6321/3 md.) İlgili belediyeden izin veya ruhsat almaksızın, belediye sınırları dâhilinde ticari amaçlı yolcu taşıyan kişiye, araç sahibine, bağlı bulunduğu durak, işyeri ve işletmelerin sorumlularına birinci fıkrada gösterilen idari para cezası üç kat olarak, fiilin işlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde tekerrürü halinde ise beş kat olarak uygulanır. Ayrıca, araç her defasında altmış gün süre ile trafikten men edilir.
 

(Ek fıkra: 31/5/2012-6321/3 md.) Ayırıcı işareti bulunmayan üçüncü fıkra kapsamındaki araçlardan taşımacılık hizmeti alanlara da birinci fıkrada belirtilen cezanın üçte biri oranında idari para cezası uygulanır.

 

Sorun, Bla Bla Car ile bitmiyor yenileri de eklenecek ve kurulacak ve hatta aklımıza gelmeyen ulaşım sistemleri hayata geçirilecek. Uçak ve Hızlı Trene takılıp kalmayalım.
Acı olan bence bu ulaşım modellerini bizlerin düşünüp hayata geçirememiş olmamızdır.
Bir başka sorun da “UBER” dir. Bir sonraki yazımda bu konuya yer vereceğim

Saygılarımla
 

Nusret ERTÜRK