Otobüslere takılan koltuk arkası ekranlardan 01 Kasım 2012 tarihinden itibaren tip onay belgesi istenecek
26.05.2012 Tarih ve 28335 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “ARAÇLARIN İMAL TADİL VE MONTAJI HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK”TE değişiklik yapılarak otobüs işletmelerini sıkıntıya sokacak bazı düzenlemeler yapıldı.
Bu konuda uygulamanın 01.11.2012 tarihinde başlayacağının bilinmesine, süresinin kısalmasına rağmen sektörde hiçbir yorum açıklama ve tepki yok!
Haziran ayından bugüne kadar koltuk arkası ekranlarını ithal ve montajını yapan işletmelerin de bu tip onayını VE gerekli sertifikaları aldıklarını duymadım.
Konuyu derinlemesine incelediğimde yönetmelikteki değişikliklerin tamamen teknik bir konu olduğu otobüslere mültimedya sistemlerini takan işletmeleri birinci derece ilgilendirdiği anlaşılmaktadır.
Anladığım kadarıyla bu cihazların çarpma yanma ve manyetik alan testlerini geçme zorunluluğu getirilmekte ve cihazların bu testleri geçmesi halinde tip onay belgesi verilmesi ve istenmesi şartı getirilmektedir.
Otobüs içine imalattan sonra fabrikadan çıktıktan sonra yapılan tüm değişiklikler tadil olarak değerlendirilmelidir.
ve bu konuyla ilgili olarak Bilim sanayi ve Teknoloji Bakanlığı mevzuat düzenlemeleriyle çok ciddi çalışmalar yapmakta ve sürekli yönetmelikler yayınlamakta ve mevcut genelgelerde teknolojik gelişmelere bağlı olarak değişiklikler yapmaktadır. Bu son değişiklik bu bağlamda değerlendirilmelidir.
Araçların İmal Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik.
EK Madde-3 (1) Tadilat yoluyla bireysel sesli ve görüntülü cihaz takılan M2 ve M3 kategorisi araçlara IV’ün 4.20 maddesinin hükümleri uygulanır.
M2 Sınıfı: Sürücü dışında sekizden fazla oturma yeri olan, yolcu taşımaya yönelik ve azami kütlesi 5 ton’u aşmayan, motorlu araçlar.
M3 Sınıfı: Sürücü dışında sekizden fazla oturma yeri olan, yolcu taşımaya yönelik ve azami kütlesi 5 ton’u aşan, motorlu araçlar.
Aynı Yönetmeliğin 7 Madde 4.20 bendinde
4.20.1 2005 Model ve sonrası M2 ve M3 kategorisi araçlarda yapılacak” bireysel sesli görüntülü yayın” tadilatında kullanılan cihaz ve malzemelerin, 7/245/AT Yönetmeliği veya ECE-R10 teknik düzenlemesinin güncel seviyesinin şartlarını karşıladığı tip onayı veya teknik servis raporu ile tevsik edilir.
4.20.2 2005 Model ve sonrası M2 ve M3 kategorisi araçlarda bu cihaz ve malzemelerin yanma davranışı ile ilgili 95/28/AT Yönetmeliği veya ECE-R118 teknik düzenlemesinin güncel seviyesinin şartlarını karşıladığı tip onayı veya teknik servis raporu ile tevsik edilir.
4.20.3 – (Ek:RG-26/6/2012-28335) 2010 model ve sonrası M2 ve M3 kategorisi araçlarda, bu cihazların koltuklara, koltuk önündeki ayırma duvarlarına, mutfak ünitesine veya yolcuya yakın herhangi bir yere bağlanması halinde 74/408/AT, 74/60/AT Yönetmelikleri veya ECE-R80, ECE-R17, ECE-R21 teknik düzenlemelerinin güncel seviyesinin şartlarını karşıladığı teknik servis raporuyla tevsik edilir. 74/60/AT veya ECE-R21 kapsamında Avrupa Birliği onay kuruluşlarının yetkilendirdiği teknik servislerin vermiş olduğu raporlar da kullanılabilir.
4.20.4 – (Ek:RG-26/6/2012-28335) M2 ve M3 kategorisi araçların üzerindeki koltuk, dolap, mutfak ünitesi gibi malzemelerin kendilerinde ve/veya bağlantılarında değişiklik yapılmaz. Değişiklik yapılması durumunda ise imalatçının almış olduğu tip onayının geçersiz kılındığı durumlarda ise yapılan değişikliğin etkilendiği Yönetmeliklerin güncel seviyesinin şartlarını karşılayıp karşılamadığı teknik servis raporu ile tevsik edilir.
M2 ve M3 tipi ticari araçlar için manyetik uyumluluk.
M2 ve M3 tipi 2009 model ve üstü araçlarda sonradan eklenen “Bireysel ve Sesli Yayınlar” için manyetik uyumlulukla ilgili 72/245/AT veya ECE-R10 teknik yönetim yönetmeliği istenirken 2005 ve üstü modeller için ise EMC’a onayının aranacağı ifade edilmektedir..
TİP ONAYI NEDİR VE NEDEN GEREKLİDİR?
T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı gelişmiş ülkelerin koşullarına sanayimizi hazırlamak ve dünyada ortak bir standart üretim yapmak ilkesi ile tarafından yayınlanmış veya kabul görmüş kurallardır. Bu kurallar onay kapsamında tekerlekli araçlar ile bu araçlarda kullanılan bazı aksamların veya sistemlerin, Yönetmelikler (Direktifler) Teknik Düzenlemelere (Regülasyonlar) göre uygunluğunun onaylanmasına denir.
Tip Onay Belgesi (Type Approval Certificate): T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı veya bu uygulamayı kabul etmiş ülkelerin Yönetmelikler (Direktifler) Teknik Düzenlemelere ( Regülasyonlar ) göre verilen Onay Kuruluşunca verilen belgedir. Belge alına bilmesi için AT yönetmeliklerine veya BM/AEK Regülasyonlarına uygunluğuna dair, Teknik Servislerince testler yapılarak rapor verilmesi gereklidir.
NEDEN TİP ONAY BELGESİ ALINMALI?
T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Karayolları Trafik Kanunu Hükümlerince ve AB yönetmeliklerine veya BM/AEK Regülasyonlarınca araçların yapımı ve kullanım hususunda yapısı ve güvenlik açısından en asgari şartları yerine getirerek trafiğe çıkması, uluslararası dolaşımı ve ruhsat tescili için gerekli olan Uygunluk Belgesinin veya Araç Tip Onayı Belgesi (Type Approval Certificate) düzenlenebilmesi için bu belgeyi almak zorundadır.
Firmaların imal Römork, Yarı Römork, Motorlu araçlar, Motosiklet, Mobilet, Traktör için ülkemizde MARTOY, MOTOY ve TORTOY ( 2007/46/AT ) kapsamındaki araçlara ulusal veya uluslararası T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı veya Avrupa Ekonomik Topluluğu ülkelerince verilen Tip Onayı Belgesi (Type Approval Certificate) alınması gerekmektedir, Yakında yürürlüğe girecek olan ithalat ve ihracat kanunları Avrupa Ekonomik Topluluğu dışındaki ülkeler ve Türkiye içi satışlarda Tip Onayı Belgesini zorunlu hale gelmiştir.
26 Haziran 2012 Tarihinde yayınlana yönetmelik değişikliği ile Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı Yönetmeliği) kapsamında genişletme ve tip onayı alınması hususunda Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan gerekli tip onayları alındıktan sonra değişikliklerin yapılabileceği duyuruldu.
Mevcut durum
M1 ve M2 Kategorilerine giren Otobüsler için durum nedir.
Otobüslerde genel yayınların duyurular ve anonsların dışında yasaklanması ve bireysel yayın zorunluluğu getirilmesi sonucunda 2005 yılından itibaren şehirlerarası yolcu taşımacılığı yapan otobüslere bir merkezden yönetilen kişiye özel yayın yapan koltuk arkası çoklu ortam ekran sistemleri kurulmaya başlandı ve sektörde hızla yaygınlaştı.
Teknolojik gelişmelere bağlı olarak kesintisiz internet bağlantısının sağlanması uydu aracılığıyla sürekli ve seyir esnasında kesintisiz televizyon yayınlarının müşteriye sunulması sektör de hizmet kalitesini ve müşteri tercihini yönlendirdiğinden ayrıca yolcu memnuniyetini arttırdığından ve sektörce böyle algılandığından kısa sürede tüm otobüslere bu sistemler takılmaya başlandı.
Yaklaşık sektörde 10 bin otobüse koltuk arkası erken ve kesintisiz TV ve Internet bağlantısı sağlayan sistemler takıldı.
Sektörde bu cihazları takan ciddi firmalar olduğu gibi merdiven altı tabir ettiğimiz küçük atölyeler de var, Radyo tv tamircileri bile bu cihazları takabiliyor.
Sektörde birçok marka ve markasız Uzakdoğu üretimi ve bazı parçaları yurtdışından getirilerek burada montajı yapılan yerli ürünler var.
Bu cihazların ithali izne tabi!
İthal edilebilmesi için yedi bölge 21 ilde servis zorunluluğu getirilmiş. Bazı ürünlerde ise yedi bölge 42 yetkili servis zorunluluğu getirilmiş.
Dünyaca ünlü markaların ulusal dağıtıcısı olma şartı var. Bu ürünlerle ilgili izinler Bilim ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından veriliyor.
Peki, bu izinleri veren ithaline müsaade eden bakanlık ithalinde bu ürünlerle ilgili ulusal ve uluslar arası tip onayı ve gerekli testleri ve sertifikasyonları istemediyse bunları zorunluluk haline getirmediyse ithaline ve montajına bu güne kadar izin verdiyse, bu günden sonra, bu ürünler ve standart dışı ilan edilirse, değişim şartı getirilirse otobüsçünün suçu ne?
Yönetmelik değişikliğiyle öğrendiğimiz bu cihazların montajıyla ilgili tip onayının gerekli olduğu, çarpma testi, kabloların ve estelasyonun yangın riski, cihazların manyetik alan testinin olması gerektiğinden bi haberdi.
Bunlar tamamen teknik konular. Konunun uzmanları belki bilebilir Otobüsçü nereden bilsin senin aklına geldi mi derseniz evet geldi teknik detayları fazla bilmediğim için ısı ve estelasyon nedeniyle yangına sebep olabileceğini düşündüm.
Bırakın otobüs işletmecilerini 26 Haziran 2012 tarihine ilgili yönetmelik değişikliği yapılıncaya kadar ve yasal zorunluluk olmadığı için bu cihazları ithal eden, getiren ve montajını yapan firmalar bu tip onayı belgesi alma zorunluluğu da duymadılar.
Şimdi 01 Kasım 2012 tarihinden sonra otobüslere bu sistemlerin takılabilmesi için cihazların riskini gerekli tip onayı ve teknik yeterlilik belgesi alındıktan sonra montajının yapılabileceği belirtiliyor.
Şimdi asıl sorunun ne olduğunu yazıyorum dikkat edin!
Otobüsüne koltuk arkası ekran taktırmış olan tüm taşımacılar ve bireysel otobüsçüler:
01.12.2012 Tarihinden sonra aracınızın koltuk arkası yayın sistemiyle ilgili gerekli tip onayı ve teknik yeterlilik belgelerini almadan muayeneye giren araçlar ağır kusurlu sayılacağı söyleniyor.
Aracınıza muayene yapılmayacak!
Bu belgelerin getirilmesi ibraz edilmesi halinde muayeneniz yapılacak.
Yaptığım araştırma sonucunda 2012 yılı Araçların muayene kusur tablosunda koltuk arkası ekranlarla montajıyla alakalı mir ibareye ve hükme rastlamadım.
Peki, denetim nasıl yapılacak? Ulaştırma Haberleşme ve Denizcilik Bakanlığı’nın tip onay belgesi zorunluluğunun
denetlenebilmesi için,Araç Muayene Yönetmeliğinde değişiklik yapması ve araç muayene kusur tablosuna ilave etmesi ve kusur derecesini belirtmesi lazım.
Bu güne kadar bu yapılmadı.
Zorunluluk 1 Kasım 2012 de başlıyor…
Buraya kadar tüm bu yazdığım teknik detayların bu cihazları aracına taktıran otobüs işletmelerin ve otobüs sahiplerinin bilmesine ve montajı yapan işletmelerden sormasına ve tip onay belgeli veya belgesiz cihazları taktırmasında zorunluluk olarak bir kusuru var mı?
Bir başka konu bu sertifikasyonları ülkemizde yapabilecek onay verecek sertifika kuruluşları varmı.
Örneğin ülkemizde otobüs çarpma testi yapabilen bir kurum var mı?
Yoksa nerede ve nasıl yaptırılacak?
Bu test koltuktan ayrı otobüsün dışında yapılabilir mi?
Yapılırsa sonuçları ne kadar doğru olur.
Manyetik ve elektromanyetik test nedir? Bilginiz var mı bu testi kim yapar.
Otobüs içinde yolcuya zarar oranı nedir?
Normal değerler nedir?
Hangi cihazlar manyetik alan yaratır hangileri yaratmaz?
Elektromanyetik alan yaratılan alanda radyasyon düzeyi nedir?
Nasıl ölçülür?
En önemlisi bu güne kadar yaklaşık 10 bin otobüse takılmış olan cihazların tip onay belgesini alabileceğine tüm testleri geçebileceğine ben inanıyorum.
Peki, bu cihazlar standartları karşılayamıyorsa, sökülecek, çöpe mi gidecek?
Milli servet değilmi? Bunlar dövizle ithal edilen cihazlar, ayrıca ucuz da değil 16 bin TL ila 30 bin TL arasında otobüsçüye maliyeti var.
Otobüsçü rekabet edebilmek için bu cihazları takıyor ve 2005 yılından bu güne kadar taktırdı.
Piyasa doymuş durumda. Otobüs üreticileri fabrikasyon olarak yeni üretilen araçlara taktığı koltuk arkası ekranlar için tip onay belgesini hala veremiyor.
Teknoloji sürekli değişiyor ve gelişiyor, hızına ayak uydurmak çok zor, değişim süreci sürekli otobüsçü üzerine ek maliyet getiriyor.
Yaklaşık on bin otobüsün üzerinde takılı birçok marka ve modeldeki cihazlarının tip onay belgeli cihazlara dönüştürülmesi mümkün değildir.
Bu değişime gerekte yoktur, yönetmelikle getirilen otobüsçü üzerindeki bu zorlama ve dayatma milli servetin heba edilmesine sebep olacağı açıktır.
Trafik muayenesi zorunluluğu kıskacıyla otobüsçüyü bu işe dâhil etmek zorlamak son derece yanlıştır. Bu cihazları bu güne kadar ithal eden, satan montajını yapan işletmelerin ve İthaline izin veren kurumların sorumluluğu göz ardı edilmemelidir.
Bu konu sadece otobüsçünün sorunu değildir. Ancak uygulama başlarsa sadece otobüsçünün sorunu haline gelecektir.
Koltuk arkası ekran bulunan otobüslerin gerekli tip onayı ve teknik yeterlilik belgelerini almadan muayeneye gitmesi halinde araçların ağır kusurlu sayılacağı ve fenni muayenelerinin yapılmayacağı açıkça belirtilmese bile bu ima ediliyor.
Otobüsçü ne yapsın?
İki yol var.
1-Muayeneye giderken sistemi sökecek.
Otobüse takılan çoklu ortam, cihazların, yolcunun can ve mal emniyetini tehlikeye düşürecek bir durumun tespiti
halinde, çarpma, manyetik alan, radyasyon ve yanmazlık testlerini geçememesi durumunda ilgili kurumlar
sökülmesini veya standartlara uygun hale getirilmesini isteyebilir.
2- 01.11.2012 Tarihine kadar aracına bu cihazları takmış olan otobüsçülere bir hak tanınacak ağır
kusurlu sayılması hükmü yönetmeliklerden kaldırılacak.
3- Koltuk arkası ekran taktıranlar çoklu ortam araç içi yayın sistemi kuranlar, bu günden sonra, marka, ürün, ne
olursa olsun, montajı yapan işletmeden “TİP ONAY BELGESİNİ VE TEKNİK SERVİS RAPORUNU” İstemek
zorundadır.
Sonuç, 01.11.2012 tarihinden önce araçlarına koltuk arkası ekran çoklu ortam sistemler yoluyla ve kişiye özel yayın sistemleri kuran otobüslerden tip onay belgesi istenmesin.
01.11.2012 Tarihinden önce imal edilmiş taşıtlara tadilat yoluyla takılmış bireysel sesli ve görüntülü cihaz taktıranlara taşıt muayenelerinde kusurlu sayılmasın.
01.11.2012 Tarihinden sonra imal ve ithal edilecek cihazların tüm testleri yapılarak gerekli sertifikasyonları önceden ülkeye girmeden önce alması şartı getirilsin.
01.01.2012 Tarihinden sonra tip Onay belgesi alan cihazların taşıtlara montajına izin verilsin.
01.01.2012 Tarihinden sonra imal edilmiş ve koltuk arakası ekran ve çoklu ortam cihazları takılmış araçlardaki cihazların tip onay belgesi olmaması halinde araç muayenelerinde ağır kusurlu sayılsın.
Bu konuya acilen çözüm getirilmesi şarttır. Konu Bilim Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın yetki alanındadır. Sektörün hassasiyeti yaptığı yatırımın çöpe gitmemesi göz önüne alınarak yeni bir düzenleme yapılması şarttır.
Aksi takdirde I Kasımdan itibaren otobüslerin muayene ettirilmesi tehlikesi açıkça görülmektedir.
Saygılarımla.
