Otobüsçü gözünden Yüksek Hızlı Tren seyahati

Yüksek Hızlı Tren Seyahati

   Ankara garı benim için önemlidir. Öncelikle yanındaki eski Ulaştırma Bakanlığı binasıyla bir bütünlük arz eder ve her iki binanın mimarisini beğenirim. Turizm şoförlüğü yaptığım dönemlerde İstanbul çıkışlı Anadolu turlarında günden istifade etmek için İstanbul, Ankara veya tam tersi olarak Ankara İstanbul arasında yataklı tren gecelemesi bazı gruplar için tercih edilir ve programlar bu şekilde düzenlenirdi.
Turist gruplarını Anadolu yakasında Bostancı da Dörtler restoranda akşam yemeği yedirip, Haydarpaşa garından Ankara örtülü kuşetli veya yataklı trenine verir, biz boş olarak gece yolculuğu yaparak ertesi sabah Ankara garından grubu karşılardık. Duru turizmde o dönemlerde çalışan görev yapan arkadaşlarımın kulakları çınlasın. Gece yarısından sonra Ankara’ya varınca garın önünde otobüsün içinde yatardık. O devirde otobüslerin Hilton’u da yoktu arka 5 li koltukta veya yere koridora battaniye serer üzerinde uyurduk. Sabah ilk işimiz kalkıp trenin geliş saatini tehir olup olmadığını öğrenmek olurdu deyip 30 yıl öncesini kısa da olsa yâd etmiş olalım.

    Ankara İstanbul arasında geçtiğimiz bayram öncesinde hizmete başlayan Yüksek Hızlı Tren kısaca YHT olarak adlandırılıyor. Her İstanbul’da yaşayan ve sık, sık Ankara’ya gitmek mecburiyetinde olan vatandaşlar gibi benim de ilgimi çekiyordu. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nda düzenlenen Yangın algılama ve Alarm sistemleri konunu toplantıya katılmam icap ettiğinde, seyahat planlamamı dönüşte YHT ile yapıp bu konudaki edindiğim izlenimleri sektör ve kamuoyula paylaşmak düşüncesiyle özellikle tercih ettim.   Burada dönüş yolculuğumu YHT trenle yapmama sebep; sektörde sürekli dile getirilen altın üçgenin bir ayağı bozuldu, otobüsçü iş kaybedecek, sektöre darbe, bu hatta %70 iş kaybedeceğiz. Serzenişlerinin de açıkça etkisi oldu.

Vatandaş ve yolcular YHT'ni sevmiş ve benimsemiş görünüyor

Öncelikle bilet alma kolaylığından başlayalım. TCDD yolları İnternet ten kendi web sitesi üzerinden biletlerini kendi geliştirdiği TCDD EYBİS Elektronik Yolcu Bilet İşlemleri Sistemi üzerinden elektronik olarak satıyor. Otobüs bilet satış sistemleri ne çok benziyor ancak çok basit ve alımı yolcu açısından çok kolay. Rezervasyon veya kesinleşmiş satın aldığınız bilet bilgisi sizin cep telefonunuza uçaklarda olduğu gibi, TCDD tarafından bir mesaj geliyor ve mesaj seyahatiniz ile ilgili tüm bu bilgilerleri içeriyor. Ancak bu bilgiye çıktı olarak bastırmanız halinde e bilet yerine geçiyor,  sms mesajı kare kodlu değilse e bilet değil. Hiçbir geçerliliği yok. Mutlaka bilgisayar çıktısı almaya veya yolcu biletine dönüştürme zorundasınız aksi takdirde YHT Binemezsiniz. www.yolcu.tcdd.gov.tr  internet adresinden veya 444 82 33 nolu numaradan biletinizle ilgili tüm öneri ve değişiklikleri yapabiliyorsunuz. İade biletlerden seyahat gününden önce %10 Seyahat günü iptal edilirse %20 kesinti yapılıyor.

YHT tren biletleri seyahatin başlama tarihinden 15  Gün öncesine kadar; rezervasyon ve satışa açık olduğunu belirteyim.
Bir başka yenilik ise Gara konulmuş olan “TRENMATİK” Bilet satış kıosk ları, Ankara garında hemen dikkatimi çekti. Türkiye’nin tüm tren garlarda ve ileride sayılarının artacağını göreceğimiz bilet satış makineleri konumuz YHT ve Anahat trenlerinin tüm biletlerini Trenmatik’ten alabilme imkanı var. Bu teknolojik imkânı sektör olarak, kurumsal işletmeler başta olmak üzere neden kullanmadığımızı hala yeni acenteler açmak veya yetkilendirmek, mantığını anlayabilmiş değilim. Vakıfbank TCDD ye Bu sistemi bedavaya kurmuş duyurulur! Vatandaş ta biletlerini garda Trenmatik ten kolaylıkla alabiliyor. Biz sektör olarak yıllardan beri yazmamıza dile getirmemize rağmen bilet satış maliyetlerini asgariye düşürecek teknolojik yenilikleri maalesef kullanmıyoruz.  Neden bizde bu teknolojiyi kullanmayalım?  E bilete geçen bir işletme olduğu gerçeğini de dikkate aldığımız işin gerçeğini ve teknolojinin nereye vardığını geleceğinin ne olduğunu hala kavrayamıyoruz.

Dikkat YHT Hızla üzerimize geliyor.

   YHT nin Ankara’dan 14.40 ta İstanbul’a hareket edecek seferi için 14.30 da Ankara garına geldim.  Garda aşırı kalabalık ve izdiham görmedim. Ana salona girdiğimde ilk dikkatimi çeken Trenmatik makineleri oldu. Bilet gişelerinin önünde de sıra vardı ben biletimi önceden aldığım için direk birinci peronda bekleyen YHT yöneldim ve Biletimi görevliye verdim ve görevli,  bar kod okuyucusu na okutarak geçebileceğimi söyledi.   Güvenlik kontrol noktası dâhil toplam süre 2 dakika.

   Trene binmeden önce birkaç resim çektim benim vagonum 6 cı ve son vagon vagonun kapısına geldiğimde ilk dikkatimi çeken peron ile tren arasındaki mesafenin oldukça fazla olduğuydu. Tren ile peron arasındaki boşluğa insan düşebilir. Perondaki açıklığın eski trenlere göre yapıldığı için olduğu düşüncesindeyim Yeni yapılan ve yapılacak garlarda bu hatanın düzeltileceği düşüncesindeyim.
Kapı genişliği gayet iyi, biniş basamakları bir sorun teşkil etmiyor.  Ancak Engellilerle ilgili bir lift ve asansör sistemi veya buna benzer bir aparat özellikle incelememem rağmen görmedim. Trene bindikten sonra görevliye özellikle sordum bir vagonda asansörlü bir lift sisteminin olduğunu söyledi. Koridorlar ölçmedim ama tekerlekli sandalyenin hareket etmesine uygun görülüyor. Engelli vatandaşların trene bindikten sonra mutlaka trenin koltuğuna geçmesi gerekiyor. Kapı vagonun orta bölümüne yerleştirilmiş giriş koridoru gayet geniş sola ve sağa olmak üzere iki bölüm olarak düzenlenmiş ortada tuvalet ve yolcu bagaj koyma yerleri ayrılmış. Her iki bölümün otomatik açılır kapanır kapılarıyla giriş ve bagaj bölümü ayrılıyor. Yolcu kabini içinde ses, ısıtma ve soğutma otomatik kapılar sayesinde çözülmüş.

   Yolcu bölümüne girdiğinizde iç tasarım çok konforlu değil ama insana ferahlık ve rahatlık duygusu veriyor. Tavan bagajları derin kapaklı ve kullanışlı. Ayrıca seyir esnasında hiç ses yapmıyor. Zemin kırmızı halıyla kaplanmış. Koltuklar mavi ve gri renklerde düzenlenmiş, döşeme olarak biraz sert ancak terletmiyor yatarlı ve geniş. Her vagonda dört kişinin karşılıklı oturabileceği masalı bir bölüm var. Diğer koltuklar ekonomi sınıfında trenin gidiş istikametine göre düzenlenmiş. Kabin havalandırması ve klima sistemi gayet iyi çalışıyor ve belli aralıklarla temiz hava girişi sağlanıyor. Havalandırma sistemine mükemmel diyebiliriz. Gece seyahatleri için kişiye özel okuma lambası kabin ve koridor gece aydınlatması var. Tünel geçişlerinde iç aydınlatmaya otomatik ilave lambalar yanıyor. Elektronik cihazlar için her koltuğun altında elektrik prizi ve wifi bağlantısı car akıllı telefonu açtığınızda vagon numarasına göre otomatikman bağlanıyor. Ayrıca ücretsiz.

   YHT Hareketinden önce, elektronik olarak yapılan, Türkçe ve İngilizce hoş geldiniz anonsu ve seyahat süresiyle ilgili bilgiler verildikten sonra Hayırlı yolculuk temennisiyle sessizce başladı. Tren Tam zamanında 14.40 ta sessice hareket etti.  Trenin seyir esnasında süratini ekranlardan izleyebiliyorsunuz. Her bölümde tavanda 2 adet ekran var. Kapı üstlerinde ise kalkış noktasından itibaren varış istasyonu gösteriliyor. Ayrıca istasyona trenin yaklaştığı anons ediliyor. Ankara Sincan arasında trenin hızı oldukça düşük ortalama 50 en fazla 90 km ile gidiyor.

   Sincan’dan sonra ise Polatlıya kadar olan mesafede 150 ila 155 km hızda gidiyor. Polatlı Yunus Emre istasyonları arasında 250 km ile seyrediyor bir ara 255 Km ekranda gördük. Yunus Emre ve Eskişehir Alpu arasında ise ortalama 150 ila 250 arasında seyrediyor yolun durumuna göre hızını alçaltıp yükseltiyor. Bu arada tren yüksek hızlara çıktığında titreme balans ve anormal bir ses yok, tren raylarında ek olmadığı için tekerleklerden hiç ses gelmiyor. Belki geliyordur ama vagon içinde duyulmuyor. Kayar gibi bir hız, gayet güzel ve insan çok hızlı gittiğini hissetmiyor. Frenleme ve yavaşlama da aynı şekilde süratin azaldığını fren yapıldığını yolcular hissettirmiyor. YHT Yüksek hıza çıktığı yerlerde dikkat ettim başta çocuklar olmak üzere tüm yolcular dikkat kesiliyor ve sürati kademe, kademe, telaffuz ediyorlar. Şimdi yüzeli,  yüz seksen, iki yüz, simdi iki yüz elli gibi.

   Sanki tren hızını düşürünce yolcular memnun olmuyormuş gibi bir durum söz konusu. Trende yolcular arasında tek konuşulan ortak mevzu trenin hızı. Ve İstanbul a verilen sürede varılıp varılamayacağı. Alpu geçildikten sonra trenin hızı kademeli olarak düşürülüyor ve Eskişehir e kadar ortalama sürat 150 km civarında seyrediyor. Dikkat ettim trende uyuyan yok ve her kez pür dikkat etrafı seyrediyor ve bir gözü de ekranda. Eskişehir’e geliyoruz ve tam zamanında Bir saat onbeş dakikada Eskişehir’deyiz.

    Eskişehir garında YHT 5 Dakika kalıyor ve İnen ve binen yolcular oluyor. Eskişehir’den itibaren YHT eski tren hattına paralel olarak devam ediyor Çukurhisar istasyonuna kadar ortalama sürati 150 Km civarında seyrediyor. İnönü istasyonuna kadar bu sürat devam ediyor. İnönü istasyonundan sonra Kütahya Bursa karayolunu geçtikten sonra Bozhöyük e doğru 36 Nolu tünele giriyor ve sürati oldukça düşüyor hız 90 Km civarında. Tünel çıkışında Bozhöyük tren istasyonu na geliyoruz burada tren ne hikmetse durmuyor. Tren garı yeni yapılmış ve modern bir görünümü var.

    Bozhöyük'ten sonra oldukça uzun bir tünele giriyoruz tünel içinde trenin hızı oldukça düşüyor.  Çıkıştan itibaren oldukça uzun bir köprüyol ‘dan ve karayolunun üzerinden geçiyoruz ve bir başka tünele giriyoruz. Karaköy istasyonuna kadar 4 adet tünelden geçiyoruz ve tünel içlerinde trenin hızı 45 Km kadar düşüyor. Bu yol hepimizin bildiği Sakarya vadisinden iç Anadolu Platosuna çıkılan bir yoldur senelerce bu boğaz otobüsçünün kâbusu olmuştu. Şimdi bölünmüş ve yüksek standartlı yol olarak hizmet veriyor. YHT hattı karayoluna paralel olarak daha yüksekten geçiyor.

    Karaköy istasyonu ile Bilecik istasyonu arasında trenin sürati oldukça düşüyor ve zaman, zaman YHT eski tren hattını kullanıyor. Her halde hat tam bitmemiş eksikler olduğu anlaşılıyor. Bitmemiş tünel ve sanat yapıları var. Bu arada nerede yeni hatta nerede eski hattan gittiğinizi seyahat süresince anlamıyorsunuz. Eski hattı paralel görürseniz yeni hattan gittiğinizi anlıyorsunuz. Bu arada eski hatta geçildiğinde ve tünel içlerinde süratin 35 Km kadar düştüğünü gördüm.

    Bilecik istasyonu ile Vezirhan a kadar birçok tünel geçişi var ve trenin sürati oldukça düşük. Bu arada sürat en fazla 100 Km civarına çıktı. Vezirhan ve Bayır köy arasında trenin sürati zaman, zaman 45 Km kadar düşüyor ortalama sürat 100 Km civarında ve bazen eski tren yoluna geçiyor.

    Bayırköy ile Mekece istasyonları arasında çok büyük tüneller var ve ortalama sürat 100 Km Mekece Pamukova arasında tren biraz daha hızlanıyor ortalama sürat 90 Km arada kısa da olsa 150 Km hıza erişiyor. Pamukova Alifuatpaşa istasyonları arsında tren oldukça yavaş seyrediyor ortalama sürat 90 Km. Alifuatpaşa Doğançay, arasında Sakarya nehrini takip ediyor v e sürati düşük ortalama sürat 90 Km, Adapazarı Arifiye ve İzmit arasında 150 Km kadar çıkıyor. İzmit İstanbul Pendik arasında ise ortalama sürat gene 135 ve 150 km arasında seyrediyor.

Gebze’den itibaren trenin hızı oldukça düşüyor normal banliyö hızında bu olumsuzluklar rağmen YHT Üç saat elli dakika da Pendik istasyonuna varıyor saat.18.45

Yolcular açısından bakıldığında YHT nin Pendik’ten sonra, şehir içi toplu ulaşım vasıtalarına entegre edilmesi, Kartal metrosuna ulaşımı ve Avrupa yakasına ulaşımı sorunlu

Pendik istasyonu tam bir kargaşa hâkim. Yönlendirme levhaları yok. İnsanlar nereye hangi yöne gideceklerini aktarma araçlarına nereden bileceklerini bilmiyorlar. İstasyonun fiziki şartlarının yetersizliği de eklenince yoğunluk nedeniyle tam bir kargaşa hâkim. 
Tren istasyonunu sahil ve kara kesimine bağlayan alt geçit ise tam bir panayır yeri alışveriş dükkânları, gelen giden yolcular. Eminönü alt geçidi gibi diyeyim siz anlayın.

   Ben zannediyordum ki İstasyondan çıkınca Otobüs peronları yapılmış buradan muhtelif semtlere belediye otobüsleriyle insanlar Kadıköy, Üsküdar, Sabiha Gökçen Hava Limanı ve Kadıköy Kartal Metro istasyonuna aktarılıyor. Maalesef böyle bir şey söz konusu değil.

   Alt geçitten kara tarafına otobüs duraklarını sora, sora çıkıyoruz ve cadde kenarında normal bir durak, hatta akıllı durak bile değil. IETT Görevlisi, bilet, akbil, satış gişesi büfesi bulmak mümkün değil. İnsanlar birbirlerine yardımcı oluyor. Otobüs peronu ve herhangi bir düzenleme yok, herkes birbirine soruyor. Kadıköy otobüsü buradan mı kalkıyor? Avrupa yakasına nasıl gidebilirim? Sahilden Geçen otobüs kaç numara?  E 5 e nasıl çıkarım. Kartal Metro istasyona kalkan Otobüs nereden kalkıyor? Buradan en kısa Avrupa yakasına nasıl giderim?
Tam yarım saat burada tam bir kargaşa içinde bekledim. İnat ettim taksiye binmedim halkın vatandaşın ne çektiğini gözlemledim.

   Otobüs durağından geçen otobüslerin minibüslerin önündeki yazılara bakarak, gideceği yere ulaşmaya çalıştılar. İnsanlar otobüslerin nereden geleceğini nereye gideceğini bilmeden durakta her otobüsün üzerindeki hat yazısına bakarak beklediler. Beklemekten bıkanlar minibüslere, taksiye bindiler ve ellerinde valizleriyle çoluk çocuk rezil oldular ben dâhil.  Nihayet Gebze, Kartal Metro otobüsüne binerek kartal Metro istasyonuna 1,5 saatte ulaşabildim. Pendik Kartal, Metro Ring otobüsü bir türlü gelmedi. YHT gelmiş ring otobüsü ortada yok.
Her halde trenin olmadığı saatlerde çalışıyor! Tam bir Türk işi 3,5 saatte Ankara’dan Pendik’e geliyorsunuz buradan şehir içine ulaşım rezalet.  Yabancı turistlerin durumunu görmenizi isterdim, şaşkın ördek gibi ne yapacakların bilmeden şaşkın şaşın duraktaki kargaşayı izliyorlar. Kendilerine yardımcı olabilecek dil bileceğini tahmin ettikleri kişilere yaklaşıp bir şeyler soruyorlardı. Allahtan gençler imdatlarına yetişti de bir taksi tutup ortamdan hızla uzaklaştılar.

   Özetlersek YHT Ankara Eskişehir arasında gerçek bir YHT Olarak süratini gösteriyor ve 255 Km kadar sürate erişiyor ancak Eskişehir’den itibaren hiçbir zaman bu sürate erişemiyor. Bu durumda bile Üç saat kırk beş dakikada Pendik e gelmesi bence başarıdır. Bozhöyük ile Alifuatpaşa arasında yapılan tünel ve üst sanat yapıları bitirildiğinde eksiklikler tamamlandığında trenin daha yüksek bir sürate erişebileceğine inanıyorum ve İstanbul,  Ankara arasındaki mesafeyi üç saate düşürebileceği öngörülüyor.

   Bizim açımızdan asıl müşteri kaybının bu eksikliklerin tamamlanması ve 2015 Yılı sonunda YHT Haydarpaşa ya kadar 3 saatte gelmesi ve 2016 Yılı içinde Söğütlü çeşme istasyonundan Marmaray ile bağlanarak aktarma imkânının sağlanması durumunda olacağını düşünüyorum.
   
   Bu gün taşınan yolcu sayısı da bizim için, bir kayıptır. Yüzde 80 ni bizim yolcumuz. YHT Avrupa yakasına geçmesi söz konusu olmadığı Haydarpaşa garının YHT için yeniden düzenleneceği geçen hafta açıklandı. Bu bağlantının Marmaray ile sağlanacağı anlaşılıyor. Haydarpaşa garının geleceği üzerinde yapılan bu spekülasyonları bitirecek bir karardır. Kim bu kararı aldıysa ve planlamayı yaptıysa alkışlıyorum.

   Asya yakasında ikamet eden bir yolcu olarak baktığımda, Pendik’te yaşadığım problemler nedeniyle YHT beni tercih etmem.  Gidişte bir kere daha deneyeceğim. Ankara ‘dan çıkış ve evime varış süresi hesaplandığında Otobüs ile Ankara’dan İstanbul’a gelmek daha avantajlı süre olarak bana YHT Yarım saat avantaj sağladı. Asya yakasında oturanlar ve zaman mevhumu olmayanlar için YHT avantajlıdır.
Avrupa yakası için hiçbir avantajı yoktur aksine dezavantajlıdır. Tüm bu olumlu ve olumsuzluklara rağmen, Ankara, İstanbul arasında karşılıklı yapılan günlük 12 Seferde taşınan 5.Bin yolcunun yüzde sekseni otobüs yolcusu YHT e kaymıştır. Gerçek budur.
 
   Bu gerçek ışığında sektörün geleceği ve ne yapılması konusu sektördeki akil kişilerin ve uzmanların sektöre yön vermek isteyenlerin konusudur.

   Saygılarımla.

Nusret ERTÜRK
TOF.Tüm Otobüsçüler Federasyonu
Genel Sekreter