U.ETDS Ulaştırma Elektronik Takip ve Denetim sistemi; Bursa, tanıtım ve bilgilendirme toplantısı

7 Temmuz Cumartesi Günü, Bursa Merinos Atatürk Kültür Merkezinde Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı IV Bölge Müdürlüğü’nün  ev sahipliğinde U-ETDS Bilgilendirme semineri yapıldı.
Bu toplantıların kamu kurumun uygulama hakkında düşüncelerinin ve gerekçelerinin sektöre birinci elden duyurmasının son derece inandırıcı ve faydalı olduğunu düşünüyorum
Bursa da yapılan seminere katılım oldukça yüksekti. Marmara ve Trakya bölgesinde faaliyet gösteren Otobüs işletmelerinin tamamı davet edilmesine rağmen, özellikle turizm taşımacılarının bu toplantıya katılımının az olduğunu gördüm.

Toplantı öncesi ve sonrasında ayak üzeri yaptığım görüşmelerde edindiğim intiba U-ETDS sistemi,nin bu işe kafa yoran üzerinde çalışan bir iki kişinin dışında üzülerek söylüyorum, tam olarak sektörce anlaşılamadığıdır.

UDHB KDGM Daire Başkanımız Sayın Kerim CİCİOĞLU’nun yapmış olduğu açıklamalı sunum sonrasında, konu hakkında, sorulan sorulardan bu durum açıkça anlaşıldı.
Daire başkanımızın soruların U-ETDS sistemi ve uygulamalarla sınırlı olmasını istemesine rağmen;
Konuyu atlayarak kendi mevzuat sorununu, uyum ile ilgili sıkıntılarını dile getirenlere;
Yetki belgeli işletmenin,özmal ve sözleşmeli araçlarını üçüncü sahıs ve kurumlara kiralanması durumunda işin takip edilemeyeceğin söylenmesi;
D2 Türü yetki belgesi kaldırılsın bu iş turizm taşımaları, Seyahat Acenteleri tarafından yapılsın diyene,
Terminal dışından yolda alınan yolcular ne olacak diye soranlar;
A1 Yetki belgesiyle Van havalimanından  engelli yolcu alabilirmiyim diye soran.
Yolcudan TC Kimlik numarası alma zorluğundan ve İnternet veya bir başkasına aldırılan biletteki yolcunun farklı olması durumunda ne yapılacağını soranlar.
Büyükşehir mücavir alanı içinde taşımada karşılaşılan sorunları dile getirenler;
UBER Taşımalarından söz edenler,
Konuyla alakalı olmayan ve işin özünü kaçıran sorularla karşılaştık.
Genel Müdürümüz Sayın Mahmut GÜRSES, büyük bir olgunlukla, işin farklı bir boyuta gittiğini görerek müdahil oldu ve  konuyla alakalı olmamasına rağmen sorulara tek tek cevap verdi.
U-ETDS Denetim sistemine karşı olduklarını belirten ve gerekçe olarak öne sürenler ama malesef bunu orada açıkça dile getirmeyenleri üç grupta toplayabiliriz.
Birinci grup, Sektör buna hazır değil diyenler.
Niçin hazır değil diye sorduğunuzda;
Hala biz elde bilet kesiyoruz, günde iki üç karşılıklı sefer düzenliyoruz, otomasyon ve bilet satış sistemimiz yok diyorlar.
İkinci gerekçeleri köyde kırsalda rezervasyon yapıldığını ve biletin ancak yolcu otobüse binerken satılabildiğini, Her yerden bilet satıldığını ifade ediyorlar.

İkinci grup. Bu işin isdihdam ve ek maliyet getireceğini belirtenler. Bu işle birilerinin sürekli ve 24 saat uğraşması gerekir diyenler.

Üçüncü grup: Tüm yolcu taşıma faaliyetlerinin tamamının kayıt ve kuyudat altına alınacağı kaçak ve korsan, biletsiz yolcu taşınamayacağını görenler;
İşletmesinin, taşıma kapasitesi, mali ve işletme büyüklüğü veya küçüklüğünün bilinmesini istemeyenler;
Bunlara İstemezük ne gereği var diyenleri de ilave edebiliriz.
Faliyetini ticari sır olarak saklanması gerektiğini düşünenler.
Uygulamanın Türk Ticaret Kanununa uymadığını söyleyenler;
Anayasanın temel hak ve özgürlüklerinden olan Seyahat etme özgürlüğünün ortadan kaldırıldığını düşünenler.

Bu gerekçelere ilaveten neden sürenin erkene alındığı soranlar ile  1 KASIM 2018 Tarihinde başlayacak uygulamanın süresinin kısalığını dile getirenleri de ilave edebiliriz.
Bakın, duyduğum bana dile getirilen tüm bu gerekçelere verilebilecek makul ve mantıklı cevaplarım var ve bunlara ikili görüşmelerde fırsat buldukça dile getirdim.
Fakat kamuoyunun bu konuda aydınlatılması açısından bazı husulara değinmemiz gerektiğini düşünüyorum.
İlk olarak U-ETDS siteminin çok doğru bir uygulama olduğunu mutlaka uygulanması gerektiğini düşünüyorum. Uygulamanın 01.01.2020 Den 01.11.2018 e alınması konusunda görüşüm ise 01.01.2019 Tarihinde başlanmasının daha uygun olacağı kanaatindeyim.
U-ETDS sistemi uygulamanın sonuçları itibarıyla artıları;

• İşletmeleri kurumsal yapıladırmaya yönlendirmesi,
• İşletmelerin sorumluluk ve yükümlülüklerini arttırması,
• Bilet alt yapısının kısmen de olsa zorunlu hale getirilmesi,
• İkinci aşama olarak sektörün tamamının e bilete geçme alt yapısının oluşturulması.
• Kaçak, korsan ve mevzuat dışı taşımacılığı önleyeceği,
• Denetimlerin elektronik ortamda yapılmasının sağlanması,
• Yetki belgeli işletmeler tarafından, sözleşmeli taşıtlara verilen, taşıt kartı sayesinde kendi nam ve hesaplarına taşıma yapmalarını ve taşıt kartları üzerinden kazanç sağlamalarını önleyeceği,
• Sözleşmeli taşıt ve kiralama şeklinin sektör işleyiş biçimine uygulamalarına uygun hale getireceği,
• Karayolu Yolcu taşımacılığında gerçek yolcu sayılarıyla ilgili istatistiki sonuçların elde edilebileceği,
• UDHB Tarafından elde edilen İstatistiki sonuçlar ve veri analizleri sonucunda sektörle ilgili gelecek planlanması ve düzenlemelerin yapılabileceği,
• Karayolu yolcu taşımacılığında taşınan gerçek yolcu sayılarının belirlenmesi.
• Taşıma hatları ve seferlerle ilgili doluluk ve verimliliğin, gün, hafta, ay ve yıl olarak görülebileceği,
• İç güvenlik ile ilgili olarak yolcu seyahatlerinin anlık olarak takip edilebileceği,
• Şoför ve Personelle ilgili bilgilerin verilerin elde edilmesi,
• İş güvenliği ve Soförlerin çalışma ve istirahat sosyal güvenlik açığını kapatabileceği,
• Tüm Bu uygulamalar sonucunda yolcu taşımacılığı ile Uçak bileti arasında fark kalmayacağı,
  Seklinde sonuçlar doğuracağı açıktır.
  Şimdi tartışılması gereken bu sonuçların sektörün lehine mi aleyhine mi olacağıdır.

Benim ve sektörün büyük çoğunluğunun toplantıda da yapılan irade beyanından anladığım olumlu olacağı yönündedir.

Simdi gelelim, olumsuz düşüncede olanlara, vereceğimiz cevaplara.

Sektör buna hazır değil, ben küçük işletmeyim, ben elde bilet kesiyorum diyenlere; Bu gruba verilebilecek tek cevap Otobüs bilet satış proğramları artık bir platform üzerinden ücretsiz dağıtılıyor. Bu platforma üye olmanız halinde İnternet alt yapınız var ise İşletmenizin tüm bilgilerinin seferlerinizin kurulması satışa hazırlanması saatlik iştir.
Bu bilgilerin U-ETDS Sistemine aktarılması için ayrı bir işlem yapmanıza gerek yok.
İşletmenize protokol ile alacağınız bir şifre ile bu bağlantı işletmenin bilet otomasyon sistemi ile Ulaştırma Bakanlığı bilgi işlem dairesi arasında ver tabanına elektonik ortamda erişim sağlanarak yapılcaktır. Bu işi bilet satış proğramını aldığınız yazılım firması çözecektir. Bunu için sizden ek ücret talep eder mi? Etmez mi, bilmiyorum. Benceküçük bir program yazılım modülüyle bu iş çözülebilir. Bu bilgilerin bir çoğu hatta tamamı operasyon poroğramlarımızda var, etmemesi lazım.

İşletmenin bu konuda bilgileri düzenleyerek ayrıca U-ETDS Denetim sitemine göndermesine gerek yoktur. Bankodan, İnternetten, ortak bilet satış sistemleri üzerinden  satılan her bilet Bakanlığın istediği bilgileri içeren formatta  veri tabanına elektronik ortamda gönderilebilir.
Bu işlemi kim gerçekleştirecektir.
Bilet satış proğramını satın aldığınız yazılım şirketi gerçekleştirecektir.
İşletmeni yapacağı tek şey Bakanlıktan protokolle aldığı erişim şifresini Yazılım şirketine vermesidir.
Bilet satış ve otomasyon sistemi yazılımı yapan tüm yazılım firmaları bu işten haberdarlar ve bu alt yapıya hazırlar gerekli tüm programları da yazdıklarını biliyorum.

Tüm bu verilerin elektronik ortamda akışı Bakanlığın istediği  bilgileri içeren formatta  ara bir yazılımla anında gerçekleştirilebilir.
İkinci yöntem ise  Otobüsün seferinde ilk  hareket saatinde yolcu  listesi basıldığı anda da bu bilgilerin gönderilmesi gerçekleştirilebilir. Bu tercih İşletmeye ve Bilet satış ve işletmenin kullandığı yazılıma yapılcak bir ilave kodlama ile çözülebilir. Burada verim alınabilmesi için tüm bilet satış operasyon sisteminin WEB Ortamında çalışaan bir yazılım olması önem azr etmektedir. Web ortamında çalışmayan ana servera anlık bilgi göndermeyen ve işlemeyen bilet satış proğramlarının uyumu ile ve anlık veri gönderimiyle ilgili sorun çıkabileceğini düşünüyorum.

İlk hareket noktasından itibaren,  ara durak ve terninallerden alınan yolcu veya yolcuların tüm değişiklikleri sefer tamamlanıncaya kadar güncellenerek sefer tamamalanacağı düşünüldüğünde bu verilerin internet ortamında ana bilgisayara aktarılması şarttır. Bu durumda bu bilgi ve veri akışının anlık olduğu düşünüldüğünde İşletmenin  bu alt yapıyı sağlanması şarttır. İşletme merkez ofisleri ve tüm acenteler ve internet satışlarının bir iletişim ağı oluşturması ve ana bilgisayara gönderilmesi ve kayıt edilmesi halinde sağlıklı çalışabileceği ve U-ETDS sistemine anlık veri gönderilmesinin mümkün olabileceği düşünülmeli ve çalışmalar bu yönde yapılmalı yazılım firmaları bu yönde yönlendirilmelidir. İşletmeler ve yazılımcılar için Uçak bileti ve IATA modeli güzel bir örnektir.

Tüm bu işlemlerin ve web ortamında gerçekleştirilmesiyle ilgili yatırım ve düzenlemelerin,  işletme ve bilet satış yazılım şirketi tarafından müştereken oluşturulması halinde, zorunluluk ,gerek İşletmeye, gerekse bilet satış acentesine eksta bir maliyet ve iş yükü getirmeyecektir.
Dolayısıyla tüm bu veri akışı İşletmenin ana serverı ile bakanlığın bilgi işlem U-ETDS Denetim Server arasında elektronik ortamda gerçekleştirilecektir.

Küçük işletmelerin  bilgisayar ve bilet satış programı yok ise yapılacak yöntem İşletme sorumlusunun otobüsün hareket saatinden, 1 saat öncesinde ve ilk hareket noktasındaki hareket saatinden önce,
E Devlet portali üzerinden Bakanlık tarafından hazırlanmış U-ETDS bilgi giriş sayfasından, hazırlanmış belirlenmiş biçime ve bilgilere uygun olarak, seferle ilgili tüm bilgileri elden tek tek girecektir.
Bunun zorluğunu ve süresinin yapılan sunumda gördük! Bir başka zorluk ise yolda ara durak ve terminalden satılan biletlerle ilgili bilgi girişinin yapılması ve yolcu listelerinin güncellenmesi sorunudur. Acenta veya şoför oparasyon yetkilisine bildirilecek ve anında bilgilerin güncellenmesi gerkiyor ve yasal zorunluluk.
Bu nedenle bilet satış programı kullanmayan küçük işletmeler açısından uygulamanın için zor olacağı açıktır, Birden fazla kişinin bu işle görevlendirilmesinin gerektiği, açıkça görülmektedir.
küçük işletme açısından birden fazla kişinin isdihdamı işletmeye maliyeti açısından daha fazla maliyet getireceği açıktır.
Çözüm; Küçük işletmelerin de mutlaka işlerini Elektronik ortama taşımaları web üzerinde çalışan bilet satış proğramı edinmeleri şart görünmektedir. Maliyetin bu işletmeler tarafından karşılanıp karşılanmayacağı tartışmasına girmiyorum. Uzun vadede bir veya iki hatta çalışan küçük işletmelerin
işlerini elektronik ortama taşıyamıyorlarsa ayakta kalabileceklerinin bu işi sürdürebileceklerini düşünmüyorum.
Efendim dağda bağda yolda binenler ne olacak? Bu durum şoförün veya yardımcı personelin  cep telefonu üzerinden keseceği bilet ile çözülebilir, İlk terminalde yolcunun bileti kendisine teslim edilebilir.  Terminal dışından yolcu almak zaten yasak, alımayacak, alınırsa sorumlu işletmedir.
Çözüm bulunabilir mi, İnternet üzerinden otobüslere bir leptop ve yazıcı konularak çözülebilir.
Şimdilik kaydıyla çözüm önerimiz budur. E Bilete geçilmesi durumunda bu zorunluluk ta ilaride son bulacaktır.

Sözüm,tüm yolcu taşıma faaliyetlerinin tamamının kayıt ve kuyudat altına alınacağı bunun bilinmesinde işletme açısından sakınca doğuracağı,  kaçak ve korsan taşımacılığın bu şekilde önlenemeyeceğini söyleyenlere ve otobüslere biletsiz yolcu bindirenlere, şoför ve araç personeliyle  ahpap çavuş ilişkileriyle bilet yerine rezervasyon fişi düzenleyerek bilet diye yolcuya yutturmaya çalışanlara dır.
Bu konuda samimi olmadığımızı düşünüyorum. Bazı şeylerin açıkçası menffatlerin arkasına gizlenerek doğruları söylemiyoruz. Kendi içimizdeki safraları atamıyoruz. Gerçekleri itiraf edemiyoruz.
Bu gerekçeyle U-ETDS sistemine karşı olanların hala eski alışkanlıklarını devam ettirmek isteyenler olduğunu düşünüyorum.  Bayramlarda işletmenin bilgisi dışında terminal dışından, sefer düzenleyenler. D2 Yetki belgesi sahibi bireysel otobüsçü ile anlaşarak, Komple otobüs kaldıranların veya olmayan seferlere uyduruk sahte bilet keserek parasını toplayarak kaçan fırsatçıların ve bu işe alet olan azınlıktaki ,ayakçı, banko elemanı ve art niyetli  işletme personelin olduğunu düşünüyorum.
Bu gibi iş ve işlem yapan kişilerin ve göz yumanların bu sektörden tamamen temizlenmesi gerektiği düşüncesindeyim. Bu sistem bu gibi kişlierin dümenine taş koyacağı için gizliden ve sinsice mualif olduklarını tümden red ettiklerini biliyorum.

Hiç bir dürüst ve ahlaklı işletme sahibinin biletsiz yolcu taşımayı isteyeceğini ve bunu dile getireceğini vergi kaçıracağını düşünmüyorum. İhtimal dahi vermiyorum böyle düşünenler bu sektöre en büyük zarar verenlerdir.
Açık ve net kanunlar çerçevesinde, Devlet her şeyi bilmek ve kayıt altına almak denetlemek zorundadır. Bunun hiçbir sektör açısından istisnası yoktur.

İşletmesinin, taşıma kapasitesi, mali ve işletme büyüklüğü veya küçüklüğünün bilinmesini istemeyenler;
Bu durumda devletten ne saklıyorsunuz? Neyin hangi faaliyetinizin bilinmesini istemiyorsunuz? Sorularını sorma hakkını, kamuya ve  tüm topluma veriyorsunuz. Otobüs işletmelerinin tüm kesilen biletleri maliye kayıtlıdır. Biletler resmi evrak ve faturadır. KDV ye tabidir. Maliye her işletmeyi çirosonu, ne kadar vergi ödediğini bilmiyor mu?
Saklanan nedir? İşletmenin öz mal araç sayısı, sözleşmeli araç sayısı, taşıma hattı ve sefer sayıları ve taşınan yolcu sayıları vb bilgilerin çoğunu bağlı olduğumuz bakanlık biliyor. Bu bilgilerin kamuoyuyla ve sektördeki diğer rakip işletmelerle paylaşılması zaten mümkün değilidir. Gerekli görülmesi halinde  istatistiki bilgilerin kamu oyuyla paylaşılması mümkündür. Buna karar verecek Bakanlıktır. Bakanlık uygun görürse bazı konularda bu bilgileri ilgili kamu kurumlarıyla paylaşabilir. Bunu da açıkça beyan etmektedir. Yolcu taşımacılığı faaliyetini ticari sır olarak gören ve paylaşılmasını istemeyen işletmelerden bazılarını Üst düzey yöneticile,ı sektörün en büyüyüz.  Türkiye de ilk 500 Firma içindeyiz bilmem kaçıncı sıradayız, en fazla yolcuyu biz taşıyoruz gibi açıklamalarını öğünerek basına kendileri firma isimlerini açıklıyorlar. Dğrumudur yanlışmıdır diye sorgulayabiliyormuyuz?
U-ETDS Sistemi hayata geçtikten sonra gerçek rakamları o zaman göreceğiz. Kim Büyukmuş kim ne kadar yolcu taşımış o zaman öğreneceğiz. Bu istatistiki sonuçların bizim sektörümüzü rahatsız etmesi neden söz konusu olsun! Bu sonuçlardan işletmeler neden zarara görsün.
AB ülkesi İspanya dan örnek vermek istiyorum. 1957 Senesinden bu güne kadar, İspanya İstatistik kurumu tarafından, İspanyadaki kent içi şehirler arası ve turizm  yolcu taşıma ve işletme istatistikleri yayınlanıyor. Bunlara İstemezük ne gereği var diyenlere i de ilave edebiliriz. Faliyetini ticari sır olarak saklanması gerektiğini düşünenlere.  Uygulamanın Türk Ticaret Kanununa uymadığını söyleyenlere
Cevabımdır.

Bir sonraki yazımda, U-ETDS sisteminde izlediğim sunumda gördüğüm ve tespit ettiğim eksiklikleri yazacağım.
Saygılarımla.
Nusret ERTÜRK