UBER Nedir. Kaçak ve Korsan Taksi olarak adlandırılabilir mi?
Mobil teknolojilerde son yıllarda yaşanan gelişmelere geçen yazılarımda kısmen de olsa yer vermiştim. Gelişmenin önünde duramayız sürekli yenilikler geliyor ve yeni iş modelleri ülkemizde hayata geçiriliyor. 2009 yılında 3G ye geçen Türkiye 1 Nisan tarihi itibariyle 4.5G ye geçti.
Mobil iletişim cihazı kullanan halkın ağırlıklı olarak ilgilendiği, internette, veri indirme ve göndermedeki kalitenin ve hızın artması, mobil iletişime tanıdığı teknolojik gelişmeler bireyleri olduğu kadar iş dünyasını da yakından ilgilendiriyor. Günün gelişmelerini iyi anlamak ve bu duruma göre hareket etmek iş modellerini ve çalışma şeklimizi bu duruma adapte etmek lazım.
Teknoloji dünyanın adeta kurallarını yeniden yazıyor ve şekillendiriyor. Çalışanların, yöneticilerin, şirketlerin özellikle Global şirketlerin bu teknolojileri iyi kullandıklarını işlerini geliştirdiklerini hatta yeni iş modelleri ve uygulamalarını hayata geçirdiklerini görüyoruz.
Karayolu yolcu taşımacıları olarak bizim teknolojinin her sektörde olduğu gibi bizim sektörümüzde küçük büyük ayrımı olmadan işletmeler için elzem hale geldiğini görmemiz ve bu işe kafa yormamız gerekiyor.
Günümüzde, seyahat planlamalarında, tren, vapur, feribot, uçak, kısmen de olsa otobüs bilet satışlarında iletişim teknolojileriyle rezervasyon yapma, satın alma öne çıkıyor. Biizm sektörümüzde bir bilet satış sitesi, sektör gazetesinde yılda 67 Milyon kişinin sitesini ziyaret ettiğini teşekkür ilanıyla duyuruyor!
Turizm sektörü bu teknolojileri kullananların başında geliyor, ancak karayolu yolcu taşımacıları olarak önümüzde çok güzel ve başarılı örnekler iş modelleri olmasına rağmen, bu hıza, gelişmeye yeterince ayak uyduramadık.
Mobil iletişim ve pazarlamada gelinen teknolojik gelişmelere bağlı olarak geliştirilen iş modellerine
en güzel örneklerden biri uluslar arası faaliyet gösteren, UBER dir.
Diğeri ise Ülkemizde tamamen yerli bir girişimci tarafından kurulan, İstanbul merkezli Bİ TAXSİ dir.
Bu iki işletme arsında önemli farklılıklar olmasına rağmen iş modelleri açısından birbirlerine yakındır.
Bi TAXSİ Tamamen yasal çerçevede faaliyet sürdürmektedir, Taksi talebinin olduğu yere, bölgede size en yakın boş olan ticari taksiyi yönlendirmekte taksi ile müşteriyi sistem üzerinden buluşturmaktadır.
Otobüs sektöründe grup taşımacılığında bu modele uygun "otobusbankası.com" örnek teşkil edebilir.
Konumuz UBER
Travis Kalanick ve Garrett Camp, 2008 senesinde karlı bir Paris akşamında taksi bulmakta sorun yaşadılar. Böylece basit bir fikir buldular; bir butona dokunun ve bir araç bulun. Butona dokunun deyince yanlış anlamayın taksi cep telefonunun butonundan bahsediyorum!
Bu fikirden yola çıkarak Uber 2009'da Travis Kalanick ve Garrett Camp tarafından "UberCab" olarak kurulmuş, uygulama ertesi Haziran piyasaya çıkarılmıştır. Sıfır sermaye ile yola çıkan ve projeyi yatırımcılara sunarak 2011'de US$49 milyon girişim sermayesi toplamışlar. Bizde fikir çok para yatıran yok!
2012 itibariyle Uber uluslararasına açılmış. 2014'te araba paylaşımı modelini geliştirmiş ve yazılımı güncellemiş. Devamında şirketi halka açarak daha fazla sermaye toplamış, 2015 başlarında toplam geliri 2.8 milyar ABD doları gelire ulaşmış.
2016'in sonuna kadar Uber'in $12 milyar ABD doları gelir oluşturacağı tahmin edilmektedir.
Şu mali büyüklüklere cirolara bakın nasıl baş edeceğiz bu şirketlerle?
San Francisco, California menşeli Amerikan uluslararası ulaşım şebekesi şirketi UBER uluslar arası bir iş modeli yaratarak, geleneksel ulaşım modellerini zorlamakta hatta küçük işletmeleri bitirmekte veya kendisiyle çalışmaya zorlamaktadır.
Uber 7/24 Faaliyet gösterdiği tüm şehirlerde, öncelikle kişiye mobil uygula kolaylığıyla her türde şoför, şoförlü araç, vip ve Premium otomobil kiralayarak hizmet sunmaktadır.
Uber’in yaptığı kurduğu bu sistem üzerinden mobil cihazlarla araç temininde kolaylıklar sağlamakta, sistemi sürekli geliştirerek yeni pazarlar yaratmakta ve işletmektedir. Ne kadar kişiye ulaşırsa, sitemi tanıtır ve kullandırırsa, o kadar müşteri prensibiyle hareket etmekte iletişim kanallarını sürekli geliştirmekte ve uluslar arası çapta yönetmektedir. I Nisan 2016 itibariyle, bu hizmet dünya çapında 59 ülkede ve 300 şehirde kullanılmaktadır. Uber'in bu işe başlamasından bu güne kadar dünyada birçok şirket bu modeli örnek alarak benzerini veya daha iyisini yapmaya çalışmış ve çalışmaktadır. Bİ TAXSİ Bizden bir örnektir.
Uygulamanın bir başka yönü kişiye özel her türde otomobil ve sürücü teminin dışında bu Uber’in standartlarına uygun hususi araç sahiplerine de ek kazanç elde etmelerine aracılık etmektedir. Araçlarını kullanarak para kazanmak isteyen kişiler ile şehir merkezlerinde güvenilir bir yolculuk arayan kişileri birbirlerine ulaştırmakta ve bu işten para kazanmaktadır.
Uber ile sürücülere, araç sahiplerine para kazandırmanın yanında esnek ve yarı zamanlı çalışma imkânı da sunmaktadır.
Ön önemli sloganlarından bir de güvenli temiz araç temin etmektir.
Şehirler için, toplu ulaşım imkânlarının artmasın rağmen taksi ve kişiye özel otomobil kullanımı da atmaktadır ancak ülkemizde özellikle büyükşehirlerde güvenli ve temiz taksi bulmak sorun teşkil etmektedir. Kandırılmadan fazla para ödemeden taksi bulmak zordur.
Bu olumsuz durumu UBER lehine kullanmaktadır. Uber güvencesinde güvenli bir seyahat önerilmektedir. Ayrıca müşterinin araç sahibine seyahat öncesi ve sonrasında para ödemesi de söz konusu değildir. Varış noktanıza geldiğinizde sadece araçtan iniyorsunuz, Uber’in abonelik sözleşmesiyle bilgilerini verdiğiniz ve siteme kayıt edilen ayrıca otomatik çekim talimatı bulunan kredi kartınıza otomatik olarak ücretlendirilecek ve hesabınızdan çekilecek şekilde işliyor.
Ödeme kredi kartıyla otomatik olarak Uber’in hesabına yapılmakta Uber komisyonunu kesip araç sahibinin kredi kartı hesabına parayı göndermektedir. İster işyerine, hava limanına ya da şehir dışına gidin, Uber uygulaması size dakikalar içinde güvenilir bir yolculuk seçeneği, ekonomik olandan Premium’a kadar değişik otomobil alternatifi sunmaktadır. Uber uygulamalarını daha fazla anlatmak istemiyorum. Sistemi metheder duruma düşmek istemiyorum. İsteyen açar web sitesini inceler..
Şimdi gelelim sadede, Bla Bla Car da olduğu gibi, UBER Ülkemiz kanunlarına uymadan yasa dışı olarak bu işi maalesef sürdürebilmektedir.
İşin acı olan tarafı iş bilmeyen bazı, otomobil kiralama şirketleri UBER le iş birliği yapmaktadırlar.
UBER’in yaptığı resmen korsan taşımacılıktır.
4925 Sayılı Karayolu Taşıma kanunu, 2918 Sayılı Trafik Kanunu, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyeler kanunu, hükümlerine göre yaptığı iş her ne şekilde adlandırılırsa adlandırılsın, ister komisyonculuk, ister aracılık hizmeti olsun yaptığı işin tamamı suç teşkil etmektedir.
Bu kadar yasa ve yönetmelik hükümlerine göre faaliyet gösterebilmekte nasıl hareket edebilmektedir.
Çok basit! Ortada Muhatap yoktur! Yazın e posta ile şikâyetinizi cevap vereceğiz!
Türk ticaret kanunu hükümlerine göre kurulmuş bir şirketleri olsa bile iletişim bilgilerinin gizlenmesi,
suçtur. En önemlisi, hususi ticari olmayan otomobillerle her ne sınıfta ve kategoride olursa olsun, belediye mücavir alan içinde iki nokta arsında yolcu taşımacılığı yapılması yasaktır. Ve suçtur.
Tahditli ticari taksi lerin dışında yapılamaz. Bu konuda yasal bir düzenleme yoktur.
Otomobil ile yapılan taşımaların şoförlü şoförsüz araç kiralama hizmetlerinin mutlaka ilgili yasalar kapsamında düzenlenmesi şarttır. A türü yetki belgeleri biliyorsunuz faaliyet alanı daraltılarak tamamen işlemez duruma getirildi. Anayasa mahkemesi A Belgesiyle ilgili yönetmeliğin bazı maddelerini iptal etti. Açıkçası yasal boşluk var. Bu boşluktan da istifade ediyor diyebiliriz.
Tek bağlayıcı hüküm 2918 Sayılı Karayolu Trafik Kanunu ve EK 2 Maddesidir.
Bu maddeye göre araç sahibine ceza kesilebilir, aracı bağlanabilir, UBER e bir şey olmaz.
Denetim, denetim, denetim diyoruz alan memnun veren memnun bu işten para kazanan memnun,
bir tek biz memnun değiliz. Ülke olarak memnun olmamamız lazım.
Elin Amerikalısı sanal ortamda teknolojik alt yapı ve sistemini kurarak burada iş yapıyor, Kanun yasa tanımıyor, vergi ödemiyor, bizim sırtımızdan para kazanıyor.
Biz kamu dâhil seyrediyoruz.
Kaçak ve korsan taksi taşımacılığını engelleyeceğiz diyerek, alel, acele kimseye sormadan bir gecede yasa değişikliği yapan ve yaptıran meslek odaları, asıl kaçak ve korsan taksi oluşumu olan UBER karşısında sus pus olmuşlar hiç sesleri çıkmıyor. Sayın Milletvekili Metin Külünk neden bu konuda duyarsız. Taksicilerin sorunlarına gösterdiği duyarlılık bitti mi? Meclis kürsüsünden çıkıp bu konuda neden konuşmaz her halde ilgililer olayın vahametinin ve büyüklüğünün farkında değiller.
Bu gün İstanbul, yarın Ankara, İzmir, Bursa Antalya sırada diğer milyonluk Büyük şehirler var.
Karayolu yolcu taşımacıları olarak Avrupa da birçok ülkede olduğu gibi tepki koymazsak engel olmazsak, işimiz zor.
Lük araç kiralama şirketlerine Limousine şirketlerine geçmiş olsun.
İlgili Kamu kurumları başta Ulaştırma Denizcilik ve haberleşme bakanlığı, İç İşleri bakanlığı bu işi kökünden kurutmalıdır.
Saygılarımla.
Nusret ERTÜRK
