Özürlüler için şehirlerarası otobüs taşımacılığında ulaşılabilirliğin sağlanması

20 Şubat 2012 Tarihinde Ankara’da, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Özürlü ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nde Şehirlerarası Otobüs Hizmetlerinde ulaşılabilirliğin sağlanabilmesi konusunda bir toplantı yapıldı.

Şehirlerarası yolcu taşımacılığının önemli türlerinden olan otobüs ile yapılan yolcu taşımacılığı hizmetlerinde kullanılan otobüslerin özürlülerin seyahatlerini kolaylaştıracak taşıt içi ve dışı düzenlemelerin yapılıp yapılmadığı sorgulandı.

Otobüs içi aydınlatma ve işaretlemelerin mevzuata uygun olarak yapılması gereği anlatıldı. Özürlülerin de normal insanlar gibi seyahat etme özgürlüklerinin olduğu, normal insanlar gibi şehirlerarası seyahatleri gerçekleştirilmesinin sektör tarafından mümkün hale getirilmesinin vicdani ahlaki ve yasa gereği olduğu belirtildi.

Bu konuyla ilgili olarak Avrupa’da ve yurt dışında kullanılan özürlülerin bir başka kişinin yardımı olmadan otobüslere binebildikleri asansörlü lift sistemleri yapılan görsel sunum ile gösterildi.
Ülkemizde sanayi bakanlığından tip onayı almış örneği gösterilen lift sistemlerinin şehirlerarası otobüsler takılıp takılamayacağı soruldu.

Özürlüler kanununun geçici 2 nci ve 3 üncü maddelerinde kamu kullanımına açık her türlü yapının, sosyal ve kültürel alanların ve belediyelerin kendilerinin sunduğu ya da denetimlerinde bulunan toplu taşıma hizmetlerinin Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi yıl içinde özürlüler için ulaşılabilir duruma getirilmesi hükümleri yer almaktadır. Yasa ve yönetmelik ve genelgeler gereği taşımacılara tanınan uyum süresinin 07.07.2012 Tarihinde biteceği ve süre uzatımının söz konusu olmadığı belirtildi.

Karayolu Yolcu taşımacılığında kullanılan yolcu terminalleri, otogarlar, garajlar, otoparklar ve seyahat sürecinde kullanılan yol boyu mola ve dinlenme tesisleri ile, yolcuya yönelik hizmet binalarının, özürlü bireylerce kimseye ihtiyaç duymadan konforlu ve güvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak gerekli düzenlemelerin bu süre içinde gerçekleştirilmiş olması gerektiği belirtildi.

Yol boyu dinlenme tesislerinde bu düzenlemelerin yapılıp yapılmadığı soruldu.
Otobüs işletmelerinin dinlenme tesisleriyle ve mola yerlerinde sorumlulukların olup olmadığı soruldu. Dinlenme tesislerinin ruhsatlandırma ve denetim birimlerinin yetki ve sorumlulukları üzerinde duruldu.
Özürlülerin yaşamlarını kolaylaştıracak mimari düzenlemelerin bu güne kadar bitirilmiş olması gerektiği belirtildi.
Yol Boyu dinlenme tesislerinin ruhsat ve izin verilmesi yetkisinin Karayolları Genel Müdürlüğünde, bina inşaat ruhsat ve mimari proje uygulama ve denetim yetkisinin,
İl Valiliklerinde olduğu, Sağlık ve gıda denetimleri konusunda ise Tarım İl Müdürlükleri Yetkisinde olduğu belirtildi.

Açıkçası bu güne kadar bu konuyla ilgili olarak mevzuatın ne içerdiğini yasa ve yönetmeliklerde genelgelerde özürlüler hakkında şehirlerarası yolcu taşımacılığına ne gibi yükümlülükler getirildiğini bilmiyordum.
 

20011 TOBB Karayolu Yolcu Taşımacılığı Sektör Meclisi toplantısında bu konu TÖHOB Genel Sekreteri Onur ORHON gündeme taşımış, 5378 Sayılı yasanın Toplu Ulaşım Hizmetlerinde çalıştırılan kamu ve özel halk otobüslerinin yasaya uygun olup olmadığını ve işletmelere getirilen yükümlülükleri ve maddi boyutunu anlatmış uygulamada ortaya çıkan veya çıkacak sorunlara dikkat çekmişti.
Şehirlerarası yolcu taşımacıları olarak konunun tarafı olduğumuzu bizim de bu düzenlemeleri yapma zorunluluğumuz olduğunu maalesef anlayamadık.

Bu toplantı sayesinde konuyla ilgili araştırma yapınca resmen uyuduğumuzu
anladım. 01.07.2005 Tarihinde 25868 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 5378 Sayılı Özürlüler Hakkında Kanun da açıkça belirtilmiş olmasına rağmen dikkatimizden kaçmış açıkçası kulağımızın üstüne yatmışız.

TOF.Tüm Otobüsçüler Federasyonu’nu temsilen katıldığım ve TOFED Temsilcisi Ethem ATEŞ ile birlikte katıldığımız toplantıda. Karayolu şehirlerarası yolcu taşımacılığı sektörü temsilcileri olarak “Engellilerin şehirlerarası seyahatlerde, araç içinde güvenli seyahat edebilmeleri, dinlenme tesislerinde ve ara duraklarda engellere takılmadan ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri nasıl sağlanır? Yasa ve yönetmelikler gereği yükümlülüklerimiz nelerdir? Neler yapılabilir? Bizden istenen nedir? Sorularına ne cevaplar verdiğimiz ve öne sürdüğümüz görüşleri bir sonraki yazıma bırakırken.
Konuyla ilgili kanun ve yönetmelikler ,Başbakanlık ve İç işleri Bakanlığı Genelgelerin ilgili maddelerini yayınlıyorum, görüşleriniz yazılı olarak bekliyorum.

 

KARAYOLU TAŞIMA YÖNETMELİĞİ

Resmi Gazete Tarihi: 11.06.2009   Resmi Gazete Sayısı: 27255

Yetki belgesi almanın veya yenilemenin özel şartları

MADDE 13 – ……
(16) Özürlüleri taşımak amacıyla imal/tadil ve tescil edilmiş özmal taşıtla/taşıtlarla D2 yetki belgesi almak isteyenlerden koltuk sayısı bakımından asgari kapasite şartı aranmaz. Bu şekilde D2 yetki belgesi alan kişilerin taşıt belgelerine normal otobüs kaydedilebilmesi için koltuk sayısı bakımından asgari kapasite şartının sağlanması zorunludur.

Terminallerin sahip olması gereken fiziki özellikler
MADDE 33 – (1) Terminallerde bulunması gereken asgari fiziki özelliklerin aşağıda belirtilen şekilde olması şarttır:
a) Yurtiçi ve uluslararası yolcu terminalleri;

1) Terminallerin en az 2.000 m2 alan üzerinde, belediye imar planlarına uygun, yol ağlarıyla bağlantısı olan, varsa belediye altyapısıyla irtibatlandırılmış yoksa bu tür altyapıları oluşturulmuş, taşıtlar için peronlar, park yerleri, gerektiğinde bunların bakım ve ikmal yapabilecekleri alanları bulunan, açık ve kapalı alanlarında yeterli yangın önleme, söndürme ve alarm ile aydınlatma sistemleri ve araçları bulunan, çevre düzenlemesi yapılmış, engellilerin ihtiyaçlarını karşılayan ve çevreleri güvenlik açısından yeterli ihata duvarı veya tel örgü ile çevrilmiş bir altyapıya sahip olması ve terminale giriş çıkışların karayolu trafiğini olumsuz etkilememesi şarttır. Bu terminallerde, yolcuların şehir içi ulaşımını sağlayan servis araçları, ticari taksiler ile özel otomobiller için indirme, bindirme ve park yapacakları yeterli bir alan da bulunmalıdır.

Yetki belgesi sahiplerinin yükümlülükleri
MADDE 43 – (1) Yetki belgesi sahipleri, yolcuların sağlıklı, rahat ve güvenli bir yolculuk yapmasını sağlayacak tedbirleri almak, yolcu, eşya ve kargoyu güvenli bir şekilde taahhüt ettiği yere kadar götürmekle yükümlüdürler.

(26) Yetki belgesi sahipleri, verdikleri hizmetlerden özürlülerin kolaylıkla ve yeterli derecede yararlanması için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler.

Ücret tarifeleri
MADDE 57 – (1) Tarifeli yolcu ve kargo taşımaları ücret tarifesine tabidir.

(11) 6 yaş ve üzeri tüm yolcuların ayrı koltukta seyahat etmesi zorunlu olup, altı ile 12 yaş arası çocuklar ile yaş şartı aranmaksızın en az (Değişik ibare:RG-21/8/2009-27326) % 40 oranında özürlü olduğunu belgeleyen kişiler için bilet ücreti geçerli ücret tarifesi üzerinden % 30 indirimli düzenlenir.

Genelgeler

Başbakanlıktan:
Konu: Kamu Binaları, Kamuya Açık Alanlar ve Toplu Taşıma Araçlarının Özürlülerin Kullanımına Uygun Duruma Getirilmesi

Genelge 2006/18

Resmi Gazete Tarihi: 12.07.2006
Resmi Gazete Sayısı : 26226

 

Özürlü vatandaşlarımızın toplumsal yaşama tam katılımlarının sağlanması hedefine ulaşabilmek için kamu kurum ve kuruluşlarının kullandıkları binalar, kamuya açık alanlar ve toplu taşıma araçlarının özürlülerin kullanımına uygun duruma getirilmesi büyük önem taşımaktadır.

Bu amaçlarla yürürlüğe konulmuş bulunan 5378 sayılı Kanunun geçici 2’nci maddesinde, kamu kurum ve kuruluşlarına ait mevcut resmî yapıların, mevcut tüm yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel altyapı alanları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılmış ve umuma açık hizmet veren her türlü yapıların özürlülerin erişebilirliğine uygun duruma getirileceği; geçici 3’üncü maddesinde de, Büyükşehir belediyeleri ve belediyelerin, şehir içinde kendilerince sunulan veya denetimlerinde gerçekleştirilen toplu taşıma hizmetlerinin özürlülerin kullanımına uygunluğunu sağlayacağı hüküm altına alınmıştır. Bu uygulamaların gerçekleştirilmesi için tanınan 7 yıllık süre 7/7/2005 tarihinde başlamıştır.

Bu konudaki en büyük görev yerel yönetimlere düşmektedir. Bu düzenlemeler, belediyeler ve ilgili diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca hazırlanacak eylem planları doğrultusunda gerçekleştirilecektir. Eylem planları, kısa vadeli (2005-2007), orta vadeli (2008-2010) ve uzun vadeli (2011-2012) olarak belirlenecek, bu planlar dahilinde hazırlanacak yıllık raporlar İçişleri Bakanlığı ve Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı tarafından takip edilerek değerlendirilecektir. Belediyeler bu düzenlemelerin Türk Standardları Enstitüsünün ilgili standartlarına uygun olmasına dikkat edecekler, satın alacakları, kiralayacakları veya denetimlerinde bulunan toplu taşıma araçlarının özürlülerin kullanımına uygun olmasını sağlayacaklardır. Ayrıca, kamu kurum ve kuruluşlarının kullandıkları yapılar da anılan süre içerisinde özürlülerin kullanımına uygun hale getirilecektir.

Çalışmalar sırasında tereddüt edilen hususlarla ilgili bilgiler Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığından istenebilecektir.

Bilgilerini ve gereğini önemle rica ederim.

Recep Tayyip ERDOĞAN
Başbakan

 

 

İçişleri Bakanlığı’nın Toplu Taşıma Hizmetleri Genelgesi

 

24.04.2011

Sayı     :B.05.0.MAH.0.07.01.00/11701

Konu   :Toplu Taşıma Hizmetleri

 

 

Özürlü vatandaşlarımızın da herkes gibi ve herkesle birlikte, yaşamın tüm alanlarındaki hak ve hizmetlere ulaşabilmesi ve bunlardan yararlanabilmesinde toplu taşıma araçlarının özürlülerin kullanımına uygun duruma getirilmesi büyük önem taşımaktadır. Ulaşılabilirliğin sağlanmasında önemli çalışma alanlarından biri olan şehir içi ve şehirlerarası ulaşımda; hem taşıtların hem de bunların kullanılabilmesiyle ilgili bilgilendirme hizmetlerinin ve çevre düzenlemelerinin engelsiz hale getirilmesi gerekmektedir.

 

5378 sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun Geçici 3 üncü maddesinde “Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler, şehir içinde kendilerince sunulan ya da denetimlerinde olan toplu taşıma hizmetlerinin özürlülerin erişilebilirliğine uygun olması için gereken tedbirleri alır. Mevcut özel ve kamu toplu taşıma araçları, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yedi yıl içinde özürlüler için erişilebilir duruma getirilir.” hükmü yer almıştır. Anılan hükümdeki uygulamaların gerçekleştirilmesi için tanınan yedi yıllık süre 07/07/2005 tarihinde başlamıştır.

Anılan Kanun maddesinin uygulanmasına ilişkin aşağıdaki hususlarda açıklık getirme gereği hasıl olmuştur;

1- 02/07/2004 tarih ve 25510 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sürücü Koltuğuna İlave Olarak Sekizden Fazla Koltuğu Bulunan ve Yolcu Taşımak Amacıyla Kullanılan Araçların Özel Hükümleri İle İlgili Tip Onayı Yönetmeliğinin  (2001/85/AT) VII Nolu eki hareket engelli yolcuların araca giriş-çıkışlarını kolaylaştıran teknik donanımla ilgili şartları içermektedir. Anılan Yönetmelikte 26/08/2006 tarihli ve 26271 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan bir Yönetmelikle değişiklik yapılarak, Ulusal Tip Onayı Belgesi alacak veya daha önce Ulusal Tip Onayı Belgesi almış araçların 13 Şubat 2009 tarihinden itibaren bu yönetmeliğe göre Tip Onayı alma zorunluluğu getirilmiştir.

Bu kapsamda Belediyelerin Sınıf I ve Sınıf II araç satın almaları durumunda, söz konusu Yönetmeliğin VII Nolu ekinde ifade edilen şartlara uygun teknik şartnameler hazırlatarak satın almaya ilişkin işlemlerini bu doğrultuda yapmaları, ayrıca kendi denetimlerinde kullanılan Sınıf I ve Sınıf II araçlar için de aynı şartları aramaları zorunludur.

2- Belediyeler tarafından hizmete sunulmuş veya belediyelerin denetimlerinde olan,           13 Şubat 2009 tarihinden sonra imal edilen ve şehir içi toplu taşımacılıkta kullanılan araçların, 5378 sayılı Kanunun Geçici 3 üncü maddesinde öngörülen sürenin bitimine kadar özürlülerin kullanımına uygun hale getirilmesi amacıyla Sürücü Koltuğuna İlave Olarak Sekizden Fazla Koltuğu Bulunan ve Yolcu Taşımak Amacıyla Kullanılan Araçların Özel Hükümleri İle İlgili Tip Onayı Yönetmeliğinin (2001/85/AT) VII Nolu ekine uygun biçimde tadil edilmesi gerekmektedir.

Belirtilen kapsamda olup 13 Şubat 2009 tarihinden önce imal edilmiş araçların ise 5378 sayılı Kanunun Geçici 3 üncü maddesinin amir hükmüne uygun olarak 07/07/2012 tarihine kadar özürlüler için erişilebilir hale getirilmesi gerekmektedir.

3- Şehir içi otobüs durak yerlerinin ulaşılabilir güzergahta seçilmesi, otobüse biniş ve inişler için gerekli fiziksel koşulların sağlanması ve toplu taşımaya ait bilgilendirme için gerekli sesli ve görsel donanımların eklenmesi; diğer yandan özürlüler için ayrı otobüs, ayrı güzergah belirlenmesi gibi ayrımcılığa neden olacak uygulamalardan kaçınılması gerekmektedir.

4- Konuya ilişkin denetim faaliyetlerini yürüten kamu kurumlarının yaptıkları denetimlerde yukarıda yer alan hususları göz önünde bulundurmaları gerekmektedir.

 

ENGELLİLERİN HAKLARINA İLİŞKİN SÖZLEŞMENİN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN

Kanun Numarası: 5825
Kabul Tarihi    : 3/12/2008
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih : 18/12/2008 Sayı : 27084

http://www.ozurluveyasli.gov.tr/tr/html/241/2.1

 

ÖZÜRLÜLER VE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN

Kanun Numarası : 5378
Kabul Tarihi : 1/7/2005
Yayımlandığı R.Gazete: Tarih: 7/7/2005 Sayı : 25868

http://www.ozurluveyasli.gov.tr/tr/html/245/2.2

Genelgeler

T.C.
BAŞBAKANLIK
Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü

Sayı : B.02.0.PPG.0.12-320-20515                          3 Aralık 2002

Genelge 2002/58

http://www.ozurluveyasli.gov.tr/tr/html/415/6.1